لطفا منتظر باشید ...
شماره مقاله:120
آدابِ عَبّاسي، كتابي فارسي حاوي دعاهاي شبانه‌روزي، ترجمة ملاصدرالدين محمد بن
محب علي معروف به صدراي تبريزي از محدّثان شيعي سدة 11ق/17م. اين كتاب ترجمة
مفتاح‌الفلاح نوشتة بهاءالدين محمد بن حسين بن عبدالصمد جبعي عاملي معروف به شيخ
بهايي (953ـ1031ق/1546ـ1622م) است. صدراي تبريزي شاگرد شيخ بهايي بوده و اين كتاب
را به نام شاه عباس صفوي اول (حكومت: 996ـ 1038ق/1588ـ1629م) به فارسي برگردانده و
توضيحاتي بر آن افزوده است. مفتاح‌الفلاح داراي 6 باب و در شرح اعمال و دعاهاي
مربوط به اوقات مختلف شبانه‌روز است. مؤلف اين اوقات را به 6 بخش تقسيم كرده است:
1. از طلوع صبح صادق تا برآمدن آفتاب؛ 2. از برآمدن افتاب تا نيمروز؛ 3. از نيمروز
تا غروب خورشيد؛ 4. از غروب خورشيد تا هنگام خواب؛ 5. از هنگام خواب تا نيمه شب؛ 6.
از نيمه شب تا طلوع صبح صادق.
نگارش كتاب را شيخ بهايي در 21 صفر 1051ق 22 مه/ 1641م در شهر گنجة قفقاز به پايان
برده است. كتاب مفتاح الفلاح در 1304ق/1886م در بمبئي، 1317ق/1889م در تهران و
1324ق/1906م در مصر به چاپ رسيده، ولي آداب عباسي چاپ نشده است. از اين ترجمة فارسي
نسخه‌هايي خطي در كتابخانه‌هاي ملي (تهران)، سلطنتيِ (سابق)، مجلس شوراي اسلامي
(سناي سابق)، مسجد جامع گوهرشاد (مشهد)، ملي ملك و آستان قدس رضوي (مشهد)، مدرسة
شهيد مطهري (سپهسالار سابق)، آيت‌الله مرعشي (قم) و مركزي دانشگاه تهران موجود است.
صدراي تبريزي ترجمة ملخّصي نيز از مفتاح‌الفلاح انجام داده است. برخي از مترجمان
ديگر نيز مفتاح‌الفلاح را ترجمه يا شرح كرده‌اند (نك : مفتاح الفلاح).
مآخذ: آستان قدس، فهرست، 6/200؛ آقابزرگ، الذّريعه، 1/24ـ 25؛ آيت‌الله مرعشي،
فهرست خطي، 10/336ـ337؛ چهار كتابخانة مشهد، فهرست خطي، ص 59 ـ60؛ سلطنتي (سابق)،
فهرست خطي ديني، ص 403؛ سناي (سابق)، فهرست خطي، 1/96؛ مدرس، محمدعلي،
ريحانه‌الادب، تبريز، 1346ش، 3/301؛ مشار، خانبابا، فهرست چاپي عربي، ص 880 ـ881؛
ملي ملك، فهرست خطي، 2/2ـ3 و 368ـ369.
بخش ادبيات
