شماره مقاله:235
آشوبْنامه، مجموعهاي است به فارسي، با نثري رنگين و آميخته به نظم از طغراي
مشهدي، شاعر سدة 11ق/17م. اين اثر که به نامهاي آشوبنامه، هفتآشوب (اهداييِ
مشکوه، 199-200) و شهر آشوب (ايوانف، 23-25) خوانده شده است. مجموعة 7 ديباچهاي
است که طغرا بر 7 مثنوي سبعة سيارة زلالي خوانساري (سدة 11ق/17م) نوشته و شامل يک
ديباچه، 7 بخش و يک خاتمه است. نويسنده در ديباچه پس از برشمردن و ستايش تني چند از
شاعران بنام پارسي، از زلالي خوانساري ياد کرده و با باني ستايشآميز از سبعة سيارة
او سخن گفته است. ترتيب آشوبنامه بدين شرح است: ديباچة مجموعه؛ آشوب اول، ديباچة
محمود و اياز، آشوب دوم، ديباچة حسن گلوسوز؛ آشوب سوم، ديباچة شعلة ديدار؛ آشوب
چهارم، ديباچة سليماننامه يا سليمان و بلقيس؛ آشوب پنجم، ديباچة آذر و سمندر؛ آشوب
ششم، ديباچة ميخانه؛ آشوب هفتم، ديباچة ذره و خورشيد.
نثر آميخته به صنايع طغرا در شبه قارة هندوپاکستانِ هميشه مورد توجه بوده و
آشوبنامة او همراه با رقعات و رسائل ديگرش در مدارس قديمة آن سرزمين از کتب درسي
بوده است. نسخ خطي آشوبنامه در ضمن کليات طغرا در کتابخانههاي بزرگ جهان موجود
است.
آشوبنامه همراه با ديگر رسالههاي طغرا با نام رسائل طغرا (رقعات طغرا) در کانپور
در 1871م به چاپ رسيده (ريو، II742-744).
مآخذ: اهدايي مشکوه، فهرست خطي، 2/195؛ نيز:
I the, Hermann. Catalogue of Perstan Manuscriots, London, Oxford, 1937, II 103.
Ivanow, Wladimir, Concise Descriptive Catalogue of the Persian Manuscripts in
the Curzon Collection, Calcutta, Asiatic Socrety of Bengal, P. 128: Rieu,
Charles, Catalogue of the Persian Manuscripts in the british Museum, 1966, 11.
بخش ادبيات