لطفا منتظر باشید ...
شماره مقاله:260
آغاجي، ابوالحسن عليبنالياس بخارايي، شاعر فارسي زبان سدة 4ق/10م و از امراي
دربار نوحبنمنصور ساماني (366-387ق/977-997م). دربارة واژة آغاجي به «آغاجي،
منصب» رجوع کنيد.
ابوالحسن آغاجي معاصر دقيقي شاعر بود و عوفي به «کمال منصب و رفعت قدر» او اشاره
کرده و گفته است: «دقيقي شاعري مادح بود و آغاجي اميري ممدوح». ثعالبي، آغاجي را در
شمار شعراي عربي گوي آورده و ضمن نقل 2 نمونه از اشعار عربي او گفته است که وي گاه
اشعار فارسي خود را به عربي ترجمه ميکرده است. به گفتة همو ديوان شعر آغاجي در
خراسان مشهور بوده است.
نام اين شاعر در منابع قديم مانند لغت فرس اسدي، ترجمانالبلاغة رادوياني،
لبابالالباب عوفي والمعجمفيمعايير اشعارالعجم آمده و در برخي از آنها اشعاري از
او نقل شده است. اشعار اندکي که از او بازمانده، بيشتر اخلاقي و وصفي و عاشقانه
است. اين نمونهها توانايي او را در بيان، بهويژه در وصف، نشان ميدهد. آغاجي
علاوه بر شاعري، با سوارکاري، تيراندازي، بربط نوازي، نرد و شطرنج نيز آشنا بود.
برخي شرح حالنويسان، آغاجي راب ابوعلي محمدبنالياس سغدي سمرقندي که او نيز از
امراي دربار سامانيان و والي کرمان بود، اشتباه کردهاند (هدايت، 1/10). نمونههايي
از شعر او را در لبابالألباب (نصف اوّل، ص 32) و گنج سخن (1/47-48) و آتشکدة آذر
ميتوان ديد.
مآخذ: اسدي طوسي، لغت فرس، به کوشش محمددبير سياقي، تهران، 1336ش، صص 12، 19، 32،
40، 52، 60، 97، 123، 155، 167؛ ثعالبي، تتمّهاليتيمه، به کوشش عباس اقبال، تهران،
2/114؛ رادوياني، محمدبنعمر، ترجمانالبلاغه، به کوشش احمد آتش، استانبول، 1949م،
صص 35، 84، 95، 128-129، نيز مقدمة ترکي آن، ص 123-124؛ شمس قيس
رازي،المعجمفيمَعابير اشعارالعجم، به کوشش مدرس رضوي، تهران، 1314ش، صص 241-242؛
صفا، ذبيحالله، تاريخ ادبيات ايران، ابنسينا، تهران، 1362ش، 1/429-430؛ همو، گنج
سخن، ابنسينا، تهران، 1347ش، 1/47-48؛ عوفي، محمد، لبابالالباب، به کوشش براون،
بريل، ليدن، 1324ق/1906م، نصف اول، صص 33-34؛ همان، به کوشش سعيد نفيسي، تهران،
1335ش، صص 623-624؛ نفيسي، سعيد، احوال و اشعار رودکي، تهران، 1310ش، 2/516-517؛
هدايت، رضاقلي خان، مجمعالفصحاء، به کوشش مظاهر مصفا، اميرکبير، تهران، 1336ش.
جعفر شعار
