لطفا منتظر باشید ...
شماره مقاله:297
آقامُجْتَهِد، محمدعليبن محمدبن صالحبن محمدبن ابراهيم موسوي عاملي اصفهاني
(1239-1274ق/1824-1858م)، عالم شيعي امامي، جامع منقول، عارف و شاعر و اديب، متولّد
اصفهان، فرزند ارشد سيدپدرالدين عاملي، پدر او از عالمان برجستة اصفهان و مادرش جان
جان خاتون دختر شيخجعفر کاشفالغطاء مجتهد و مرجع بزرگ شيعه بود. وي از جملة نوابغ
شمرده شده و طبق روايتهاي متعدد در سن 12 سالگي کتاب البلاغالمبين في
احکامالصبيّان والبالغين را نوشته است. وقتي سيدمحمدباقر شفتي اين کتاب را ديد، به
اجتهاد نويسندة آن گواهي داد و از آن پس محمدعلي به نآقامجتهد» معروف گرديد و شفتي
دختر خود را به همسري وي درآورد.
آقامجتهد چندبار ازدواج کرد. وي در 18 ذيحجة 1274ق/31 ژوئية 1858م در سن 35 سالکي
به علت مسموميت در اصفهان درگذشت و جنازهاش پس از حمل به عراق، در نجف در يکي از
ارامگاههاي صحن عليابن ابيطالب(ع) در کنار پدرش به خاک سپرده شد. او را 4 پسر به
نامهاي بهاءالدين (عالم و اديب و شاعر)، سيدمحمدجواد (مجتهد و امام جماعت و مدرّس)،
سيدصدرالدين (عالم و اديب) و سيدابوالقاسم (امام جماعت و فقيه) و 3 دختر بود.
فعاليّتهاي علمي: آقامجتهد پس از درگذشت پدر، به جاي وي نشست و به تدريس پرداخت و
شمار بسياري از مجتهدان بزرگ و محققان برجستة فقه و اصول را تربيت کرد. او علاوه بر
تبحّر در فقه و اصول، به عرفان و تصوف نيز دلبستگي داشت و اهل وجد بود و به زبانهاي
فارسي و عربي شعر ميسرود. تأليفات او به نظم و نثر بجز البلاغالمبين، عبارت است
از: 1. احياءالتّقوي، شرح بخشي از الدروسالشرعيه در فقه اماميّه، تأليف شهيد اول
ابوعبدالله محمدبن مکي (734-786ق/1334-1384م)؛ 2. العلائم في شرحالمراسم، شرح بخشي
از المراسمظالعلوّيه والاحکامالنبويّه، تأليف حمزهبن عبدالعزيز ديلمي معروف به
نسلّار» (د 463ق/1071م)؛ 3. منظومهاي در وقف؛ 4. منظومهاي ناتمام در ميراث؛ 5.
الفيّهاي ناتمام در نحو؛ 6. فرائدالفوائد در اصول فقه؛ 7. نفائسالفرائد که مختصر
فرائدالفوائد است؛ 8. ديوان شعر فارسي فارسي با تخلص «عارف».
مآخذ: آقابزرگ، الذريعه، 3/141؛ امين، محسن، اعيانالشيعه، بيروت، دارالتعارف،
1403ق، 2/6؛ اميني، عبدالحسين، شهداءالفضيله، قم، دارالشّهاب، صص 319-320؛
حرزالدّين، محمد، معارفالرجال، قم، 1405ق، 1/115؛ کحاله، عمررضا، معجمالمؤلفين،
بيروت، داراحياءالتراثالعربي، 11/51؛ مدرس، محمدعلي، ريحانهالادب، تبريز 1346ش،
1/57؛ معلم حبيبآبادي، محمدعلي، مکارمالآثار، اصفهان، ادارة کل فرهنگ و هنر،
1352ش، 4/1095-1097؛ مهدوي، مصلحالدين، تذکرهالقبور، اصفهان، 1348ش، ص 15.
کاظم موسوي بجنوردي
