دائرة المعارف بزرگ اسلامی جلد 1

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

دائرة المعارف بزرگ اسلامی - جلد 1

مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

آق حصاري، حسنجلد: 1نويسنده: جعفر شعار 
 
 
شماره مقاله:307
















آقْ‎حِصاري، حسن‎بن طورخان‎بن داوودبن يعقوب، مشهور به «حسن کافي»
(951-1025ق/1544-1616م)، فقيه، اديب و پژوهشگر. وي از مردم بوسنه (بوسني و هرزگوين
کنوني، جمهوري خودمختار در شمال يوگوسلاوي) يود. در آق‎حصار (از توابع بوسني) به
دنيا آمد و بيش از 20 سال منصب قضاوت آنجا را برعهده داشت و در همان شهر درگذشت.
زبانهاي عربي، ترکي و فارسي را نيک مي‎دانست. پرهيزگار و زاهد بود و مشايخ صوفيه را
دشمن مي‎داشت. در جنگها به عنوان جنگاور و سخنور شرکت مي‎کرد، ازجمله در جنگ اِگْري
(در مجارستان) حضور داشت (1004ق/1596م) و کتاب اصول‎الحِکَم في نظام‎العالَم را در
اثناي آن تأليف کرد. اين کتاب به زبان عربي و دربارة چگونگي فرمانروايي و لزوم
بازنگري در سازمان اداري امپراتوري عثماني است و بزرگان ترک آن را پسنديدند و
خواستار شرح آن شدند و آق‎حصاري در 1005ق/1597م آن را به زبان ترکي شرح کرد. از اين
کتاب نسخه‎هايي در بريل، استانبول و موزة بريتانيا موجود است. اين اثر به زبانهاي
ترکي (توسط خود او)، فرانسوي، آلماني و بوسنَوي برگردانيده شده، امّا تاکنون اصل و
ترجمه‎هاي آن چاپ نشده است. برخي ديگر از آثار او بدين قرار است: 1. سمت‎الوصول الي
علم‎الاصول (تأليف حدود 100ق/1592م). کتابي است مختصر، شامل يک مقدّمه و 2 باب و
خاتمه. مؤلف خود، آن را شرح کرده است. 2. روضات‎الجنّات في اصول‎الاعتقادات که در
1014ق/1605م از نگارش آن فراغت يافته است. اين کتاب به اشتباه به برکوي نسبت يافته
است. اين اثر دربارة مسائل کلامي و به گفتة نويسنده بر ضدّ صوفيان و ديگر
بدعت‎گذاران است. نسخه‎هايي از آن در کتابخانه‎هاي قاهره و قوله موجود است و در
1257ق/1841م در برلين چاپ شده است. 3. أزهارالرّوضات في شرح روضات‎الجنّات. وي در
1015ق/1606م از نگارش آن فراغت يافته است. نسخه‎اي از آن در کتابخانة ظاهريّه موجود
است. اين کتاب در 1258ق/1842م در لايپزيک به چاپ رسيده است. 4. تمحيص‎التلخيص يا
شرح‎التلخيص، در باب معاني و بيان. نقدي است از تلخيص‎المفتاح خطيب قزويني
(666-739ق/1268-1338م). 5. شرح مختصر قُدوري کتابي است در فروع فقه حنفي در 4 جلد.
6. شرح کافيه، نوشتة جمال‎الدين ابوعمر و عثمان معروف به «ابن‎حاجب»
(570-646ق/1174-1248م)، در نحو. 7. حديقه‎الصّلاه الّتي هي رئيس‎العبادات. 8.
رساله‎اي تحقيقي دربارة کلمة «چلبي». 9. نظام‎العلماء الي خاتم‎الأنبياء. وي در اين
کتاب سلسله مشايخ فقه خود را تا ابوحنيفه و سپس تاپ يامبر اسلام(ص) آورده و شرح حال
هر کدام را به شيوه‎اي نيکو نوشته است. 10. نوراليقين في اصول‎الدّين. شرحي است بر
کتاب بيان‎السّلطنه والجماعه معروف به عقايدالطَّحاوي نوشتة امام‎احمدبن جعفربن
حنفي (د 321ق/933م). وي نگارش اين کتاب را در 1014ق/1605م هنگام محاصرة دژ استرغون
(شايد استرگوم ، شهري در شمال مجارستان) در دژ به پايان برده است. کتاب دربارة اصول
عقايد اهل سنّت است. 11. شرح مقدّمه‎الزّاهد، نوشتة شيخ‎احمد زاهد (د 818ق/1415م)
که شامل 60 مسألة مشهور در ميان شافعيان است.

مآخذ: اولياء چلبي، سياحت‎نامه، استانبول، 1314ق، 5/445؛ بروکلمان (آلماني)، 2/588،
ذيل، 2/659، بغدادي، اسماعيل پاشا، ايضاح‎المکنون، استانبول، 1364ق، ص 398؛
حاجي‎خليفه؛ کشف‎الظّنون، استانبول، 1941م، 1/113، 114، 2/1002، 1143، 1802؛
دانشنامة ايران و اسلام؛ زرکلي، خيرالدين، الاعلام، بيروت، دارالعلم للملايين،
1984م، 2/194؛ کحّاله، عمررضا، معجم‎المؤلّفين، بيروت، داراحياءالتّراث‎العربي،
3/233.
جعفر شمار

 





/ 415