لطفا منتظر باشید ...
شماره مقاله:331
آق ملا، مغتاحالدين فرزند کمالالدين (1247-1313ق/1831-1895م)، شاعر و مربي اهل
باشقيرستان. وي در 9 رجب/14 دسامبر در دهکده توسن بي از استان اوفيم در خانوادهاي
روحاني به دنيا آمد. تحصيلات خود را در مدرسه شهابالدين مرجاني در قازان به انجام
رساند. سپس به کار تدريس و نر عقايد تجددطلبانه در ميان جامعه قزاق پرداخت. در پي
مخالفتها و انتقادات آشکارش نسبت به «خوجخها» (بزرگ مالکان) و بازرگانان ثروتمند،
مدتي در ترويتسک زنداني گرديد. پس از ازادي به کار تدريس بازگشت و سرانجام در 2
جماديالاول 1313ق/21 اکتبر 1895م در يکي از سفرهايش در نزديکي زلاتائوست توسط جمعي
از راهزنان باشقيري کشته شد.
آق ملا از چهرههاي برجسته و صاجب مقام در ادبيات قزاق و تاتار است. واقع گرايي،
انتقاد از نارساييهاي اجتماعي و بيان افکار و احساسات مردم ساده، از ويژگيهاي شعر
اوست. او عامه مردم را به تعلق و تفکر فرا ميخواند. اشعارش بيشتر در قالب قصيده
است. از معروفترين قصايد وي مرثيهاي است که در مرگ استاد خود شهابالدين مرجاني
سروده است. ديوان اعارش در 1322ق/1904م به چاپ رسيده است. مجله طنزاميز آق ملا که
پس از مرگ او در سالهاي 1329-1335ق/1911-1916م در ترويستک منتشر ميشد، براي
بزرگداشت اين شاعر، به نام او ناميده شد.
مآخذ: بستاني (فؤاد افرام)؛ دايرةالمعارف بزرگ شوروي.
بخش ادبيات
