دائرة المعارف بزرگ اسلامی جلد 1

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

دائرة المعارف بزرگ اسلامی - جلد 1

مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

آلپاگوجلد: 1نويسنده: مجدالدين کيواني 
 
 
شماره مقاله:389















آلْپاگو، آندرآ (د ح 1521م)، پزشک و دانشمند ايتاليايي و يکي از نخستين مترجمان
آثار ابن‎سينا به زبان لاتين.
زندگي: آلپاگو در نيمه اول سده 15م در شهر بلون (بلوننسي) در جمهوري ونيز، در
خانداني اشرافي‎زاده شد. در دانشگاه جمهوري ونيز، در خانداني اشرافي‎زاده شد. در
دانشگاه پادوا به فراگيري پزشکي و فلسفه پرداخت و چندي نگذشت که در ايتاليا نامي به
هم رسانيد. در 1487م با سمت پزشک کنسولِ ونيز در دمشق، در اين شهر اقامت گزيد.
درحدود 1517م همراه برادرزاده‎اش پائولو آلپاگو به قبرس رفت و 3 سال در آنجا ماند.
همينکه در 1520م به زادگاهش بازگشت، از وي براي تدريس در دانشگاه پادوا دعوت شد،
ليکن بيماري فرصت اين کار را به او نداد و به ناگهان وي را از پاي درآورد. در 1566م
به نشان احترام، تنديس نيم تنه‎اي از اين طبيب بوعلي شناس بر سرْدرِ خانه او در
بلون نصب گرديد. در زمان آلپاگو دانشهاي اسلامي در همه مدارس ايتاليا آموخته مي‎شد.
آثار ابن‎سينا را ارج بسيار مي‎نهادند و آنها را از نوشته‎هاي پزشکي يوناني برتر
مي‎شمردند. آلپاگو براي آنکه بتواند کتابهاي اين فيلسوف ايراني را به زبان اصلي
آنها بخواند، با شوري تمام به يادگيري عربي همّت گماشت و به همين نيت آهنگ خاورزمين
کرد. او عربي را چنان خوب فراگرفت که توانست به ترجمه پاره‎اي از آثار ابن‎سينا دست
بزند.
آثار: آلپاگو ترجمه‎اي را که پيش از او جراردوس کرموننسيس (1114-1187م) از کتاب
قانون ابن‎سينا به زبان لاتين به انجام رسانده بود، به گونه‎اي عالمانه و انتقادي
تصحيح کرد و يادداشتهاي فراواني بر آن افزود (ميشو، 546). در 1510م، مارينوسانودو ،
وقايع نگار ونيزي، در يکي از يادداشتهايش که از دمشق به دوستانش نوشته، از آلپاگو
به عنوان کسي که آثار ابن‎سينا را از عربي به لاتين برگردانده، ياد کرده است (رسي،
160). اين نشان مي‎دهد که آلپاگو ويرايشِ ترجمه کرموننسيس را بيش از 1510م انجام
داده است. اين نسخه ويراي شده قانون را برادرزاده آلپاگو به ناشري ونيزي سپرد و او
آن را دوبار، در 1527م و 1544م در ونيز به چاپ رساند. اين کتاب پس از دو چاپ
يادشده، باز در 1555، 1562، 1564، 1595 و 1608م در ونيز و جاهاي ديگر انتشار يافت.
چاپ 1555م ترجمه قانون که به همت رينيوس صورت پذيرفت، همراه با دو رساله ديگر از
ابن‎سينا به نام کتاب‎في‎دفع مضارالکلية و رسالة‎في‎السکنجبين ، که که توسط آندرآ
آلپاگو ترجمه شده بود، در ونيز انتشار افت (رسي، 161). اين دو رساله اخير گويا
قبلاً در 1547م جداگانه در ونيز منتشر شده است (مهدوي، 1). آلپاگو پاره‎اي از آثار
ديگر ابن‎سينا را که شامل آراي اين انديشمند بزرگ درباره روح، معاد و نيز طبقه‎بندي
علوم است زير عنوان: «شرحي کوتاه درباره روح از فيلسوف بسيار سرشناس، ابن‎سينا» ،
از عربي به لاتين برگرداند که در 1546م در ونيز به چاپ رسيد. در مقدمه اين چاپ،
پائولو آلپاگو به ترجمه‎هاي ديگري که از عمويش باقي‎مانده و ظاهراً چندي بعد از
ميان رفته بود، اشاره کرده است. آلپاگو به هنگام بازگشت از خاورزمين نسخه‎اي اؤ متن
عربي شرح حال ابن‎سينا را كه اين فيلسوف بر شاطرىش ابوعبيد گوزگاني (د ح
438ق/1046م) خوانده بود، با خود به ايتاليا آورد. همين متن بود که چندي بعد به دست
نيکولومسا (1504-1589م)، آناتوميست ونيزي و استاد دانشگاه پادوا، افتاد. وي توانست
به کمک مارکوس فادلا ، از اهالي دمشق که مترجم بازرگانان ونيزي بود، نخست آن را به
ايتاليايي و سپس به يوناني درآورد و از اين رهگذر شرح زندگي ابن‎سينا را به غربيان
بشناساند.

مآخذ: مهدوي، يحيي، فهرست نسخه‎هاي مصنقات ابن‎سينا، دانشگه تهران، 1333ش، صص 114،
123 (و ص 1 لاتين)؛ نيز:

Michaud, J. F. R., Biogrophie Unicerselle, Ancien et Moderne, Graz, (Austria),
Akademische Druck – U. Verlagsanstalt, 1966, 1/546; Rossi, Ettore, "Quelques
contributions à la bibliographie italienne sur Avicenne". Le Liure du
Millenaired Auicenne, Tehran, Société Iranienne Pour la Conservation des
Monuments Nationaux, 1956, 4/160-163.
مجدالدين کيواني

 





/ 415