7 . تغيير ناپذيرى ديه - دیه، یا، مجازات مالی نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

دیه، یا، مجازات مالی - نسخه متنی

فاضل صالحی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

7 . تغيير ناپذيرى ديه

در بررسى ديه در اقوام و ملل گذشته ملاحظه كرديم كه كيفر مجرمان, بيشتر با خصومت در آميخته بود و كيفرها به صورتهاى ممكن و با سبك و سليقه حاكمان زمان در باره مجرمان اجرا مى شد; حاكمى براى قتل دستور شلاق مى داد و ديگرى براى مسأله كوچكى فرمان مرگ, يكى مثله مى كرد و ديگرى اعضا را قطع مى كرد, البته اين احكام از باب قصاص نبود, بلكه به عنوان مجازات جرم ارتكابى تعيين و در زمانهاى مختلف با سبك و سليقه هاى متفاوت اجرا مى شد. و با گذشت زمان نوع مجازات نيز تغيير مى كرد; مثلاً, نانوايى به علت پخت بد نان در تنور انداخته مى شد و يا قصابى كه گوشت بد مى داد, او را در بازار شقه مى كردند و مجازاتهاى ديگر كه همه اينها گوياى بى قانونى و عدم پايبندى بشر در آن دوره به قانون مدون است كه احساس و غضب و عصبيت در تصميم گيريهاى قضايى نقش داشت .

با توجه به اين تفسير ملاحظه مى شود كه لازم است, قانونى مدون و معتدل در جامعه حكومت كند و زمان و مكان و عصبيتها و قدرت قدرتمندان در آن نقش نداشته باشد. (البته اين بدان معنا نيست كه با پيشرفت زمان و تغيير مكان, بدون توجه به نياز و ظرفيت جامعه, قانون بايد همچنان بى تغيير بماند, بلكه منظور اين است كه صرف تغيير زمان و مكان بدون تغيير نيازها و ظرفيتها, باعث تغيير قانون نشود). مهمترين مسأله, مسأله جنايت بر انسان و بدن اوست كه انسانهاى ديگر را ناراحت مى كند و قلوب پاك را جريحه دار مى سازد; لذا شرع مقدس در اين زمينه داراى قانونى مدون و با معيارهاى خاص است تا جسم و جان بشر محفوظ مانده و نسلها حفظ گردد و در صورت ايجاد صدمه و آسيب جانى, عدالت رعايت شود و آن قانون, قانون ديه است و قانونى است كه تغيير ناپذير است و در همه نسلها حفظ گرديده و براى همه ملل يكسان است و در تمام قرون و اعصار حاكم است و اين به دليل الهى بودن اين قانون است كه خالق انسانها با توجه به تمامى ويژگيهاى انسان و تغيير و تحول و تكامل وى در طول زندگى و حيات بشر, آن را وضع كرده است; و امّا انواع ديه كامله ده هزار درهم (نقره) يا هز .

ر دينار (طلا) يا يكصد شتر يا دويست رأس گاو يا هزار رأس گوسفند و يا دويست دست حله مى باشد و اين انواع, امر مسلم و مورد توافق همه علما از صدر اسلام تاكنون مى باشد و در مورد ديه اعضا بالنسبة تقسيم مى شود و تقسيم بندى ديه اعضا هم از نظر شرع, معين و معلوم است, بنابر اين, هيچ گونه مشكلى در اين زمينه وجود ندارد. اگر جنايتى بر بدن كسى وارد شد, جانى بايد ديه را از اين شش نوع انتخاب كند; يعنى, متهم بايد تعيين كند كه چه نوع ديه مى پردازد و در صورت موجود نبودن يك نوع, نوع ديگر را انتخاب نمايد و يا با تراضى طرفين, قيمت آن را بپردازند .

در ماده 297 قانون مجازات اسلامى آمده است: ديه را بايد متهم انتخاب كرده و بپردازد و يا طرفين با هم سازش نمايند, اما اگر با هم سازش نكردند و شاكى خواهان ديه است, متهم موظف به پرداخت مقدار تعيين شده مى باشد و كم يا زياد نمى شود .

ديه امرى تغيير ناپذير است, البته تا زمانى كه سازش نشود كه در اين صورت, تعيين نوع يا معيّن كردن قيمت آن در اختيار طرفين است, البته ولى دم يا مجنى عليه مى توانند ديه را ببخشند; اين موارد, تغيير ديه نيست, بدين معنا كه اگر قرار شد جانى ديه بدهد, بايد يكى از موارد ششگانه را بدهد و اگر سازش است مى توانند نسبت به قيمت آن سازش كنند, اما در صورت دادن يكى از موارد ششگانه نمى توان در آن تغييرى داد, پس روشن شد كه ديه تغيير ناپذير است .

/ 141