ديه دندانها - دیه، یا، مجازات مالی نسخه متنی

ديه دندانها

1) ديه كامل دندانها ;

2) ديه دندان پيشين ;

3) ديه دندان چهارتايى ;

4) ديه دندان نيش ;

5) ديه دندان آسيا ;

6) ديه دندان عقل ;

7) ديه شكستن دندان ;

8) ديه دندان مصنوعى ;

9) ديه دندان شيرى كودك ;

10) ديه سياه شدن دندان ;

11) ديه كندن دندان سياه شده ;

12) ديه متفرقات دندان .

1)ديه كل دندانها

در شرع مقدس براى كل دندان انسان, كه تعداد آن را بيست و هشت عدد در نظر گرفته, ديه كامل تعيين شده است; يعنى اگر كسى با وارد كردن ضربه و يا عمل ديگرى تمام دندانهاى شخصى را بكند, بايد ديه كامل بپردازد, اما اگر بعضى از دندانهاى بيست و هشت گانه را بكند, هر كدام از دندانها ديه معين دارند كه بيان مى شود .

2) ديه دندان پيشين

اگر ما فك انسان را به چهار قسمت, تقسيم كنيم; يعنى, فك بالا دو قسمت و فك پايين نيز دو قسمت, در اين صورت هر ربع فك, هفت دندان دارد. در اول هر قسمت, يك دندان قرار دارد كه دندان پيشين و يا ثنايا ناميده مى شود و كلاً چهار دندان است و ديه هر كدام پنجاه دينار طلا يا پانصد درهم نقره است كه جانى بايد بپردازد .

3) دندان چهارتايى

در هر يك از چهار قسمت فك در كنار دندان پيشين يا ثنايا دندان ديگرى وجود دارد كه نام آن دندان چهارتايى مى باشد و مجموعاً چهار عدد است و ديه هر يك نيز مانند دندان پيشين پانصد درهم نقره يا پنجاه دينار طلا مى باشد .

4) ديه دندان نيش

پس از دندان چهارتايى در هر يك از چهار قسمت فك, دندان ديگرى به نام دندان نيش وجود دارد كه مجموعاً چهار عدد بوده و ديه هر كدام نيز مانند دندانهاى فوق الذكر هر كدام پنجاه دينار است .

تا اينجا ديه دندانهاى پيشين يا ثنايا و چهارتايى و نيش كه مجموعاً دوازده عدد است, گفته شد كه مجموع آن ششصد دينار طلاست, پس از دندان نيش, دندان آسيا و يا ضرس قرار دارد كه ديه آن ذيلاً ذكر مى گردد .

5) دندان آسيا

در كنار دندان نيش, دندان آسيا قرار دارد كه در هر ربع فك, چهار دندان آسيا وجود دارد كه اولى آن به نام ضاحك, نام گذارى شده كه معمولاً هنگام خنديدن پيدا مى شود و سه دندان آسياى ديگر به نام دندان ضرس نام گذارى شده كه در علم پزشكى به دو دندان اول, يعنى ضاحك و يك دندان آسيا, آسياى كوچك اول و دوم گفته مى شود و سومين و چهارمين دندان آسيا, آسياى بزرگ اول و دوم ناميده مى شود. ديه هر يك از اين چهار دندان در هر ربع فك, 250 درهم نقره يا 25 دينار طلاست .

6) دندان عقل

همان طور كه در ابتدا بيان شد, مبناى ديه دندان 28 دندان است. در بعضى افراد دندان ديگرى به نام دندان عقل كه علم پزشكى آن را آسياى بزرگ سوم مى نامد, مى رويد و در هر ربع فك, يك دندان عقل مى تواند وجود داشته باشد كه در مجموع چهار عدد مى شود و تعداد كل دندانها را به 32 عدد مى رساند. اين دندان ديه معين ندارد و براى آن ارش در نظر گرفته شده و همان گونه كه در رويش ناهنجار است, ديه معينى نيز ندارد و حاكم بايد ارش تعيين كند .

7) ديه شكستن دندان

اگر شخصى قسمت نمايان دندان را بشكند, بايد ديه كامل آن را بدهد, همچنين اگر مقدارى از تاج دندان را بشكند و شكستگى بر آن اطلاق شود, بايد ديه دندان را بدهد, ولى اگر به مقدارى از دندان را بشكند كه شكستگى بر آن اطلاق نشود, در اينجا بايد ارش بپردازد .

اگر كسى ظاهر دندان فردى را بشكند, بايد ديه دندان را بپردازد, اما اگر شخص ديگرى باقيمانده دندان را بكند و يا بشكند, در اين صورت بايد ارش بپردازد .

8) ديه دندان مصنوعى

اگر دندانى كه ديه معين داشته, كنده شود و دوباره همان دندان سرجايش نصب شود و مثل اول بشود باز ديه كامل دارد و اگر مثل اول هم نشود باز ديه كامل دارد, چون كندن دندان, ديه كامل دارد. حتى اگر كسى دندانش را بكند و دندان مصنوعى جاى آن دندان اصلى نصب كند و مثل اول شود, در اين صورت نيز ديه آن, ديه دندان كنده شده است; يعنى اگر ديه دندان پيشين پنجاه دينار بوده, ديه اين دندان مصنوعى هم كه جاى آن كاشته شده, پنجاه دينار است, اما اگر دندان مصنوعى به صورت دندانهاى مصنوعى كلى باشد, كه دندان متحرك نام گذارى مى شود, ديه آن مثل ديه دندان اصلى نيست, بلكه اصلاً ديه ندارد و ظاهراً جاى تعيين ارش هم نيست, بلكه بايد مجنى عليه ادعاى خسارت كند و در محكمه حقوقى و يا ضمن رسيدگى كيفرى, دادخواست ضرر و زيان تقديم بدارد و خسارت دريافت نمايد; بنابراين كندن تمام دندان مصنوعى متحرك و يا دندانهاى مصنوعى كه همانند اول نشده باشد, ديه ندارد, بلكه خسارت دارد كه بايد پرداخت شود .

9) ديه دندان شيرى كودك

اگر كسى تمامى دندانهاى كودكى را بكند و ديگر جاى آن دندانى نرويد, ديه آن ديه كامل انسان است, اما اگر دندان دوباره برويد, ديه آن, يك شتر تعيين شده كه بايد پرداخت شود .

10) ديه سياه شدن دندانى

اگر كسى بر اثر ضربه اى تمام دندانهاى شخصى را سياه كند و يا بر اثر دارويى تمام دندانهاى فردى سياه شود و ديگر خوب نشود, دو ثلث ديه هر دندان, بايد پرداخت شود; يعنى اگر همه دندانها يكسره سياه شود, جانى بايد دو ثلث ديه كامل انسان را بپردازد, اما اگر بعضى از دندانها سياه شود, بايد دقيقاً معلوم شود كه كدام دندان هست و دو ثلث ديه همان دندان پرداخت شود .

11) ديه كندن دندان سياه شده

اگر كسى دندان سياه شده شخصى را بكند, فرقى ندارد كه كسى او را سياه كرده باشد و يا بر اثر كرم خوردگى يا بر اثر ضربه سياه شده باشد, بايد ثلث ديه كامل دندان را بپردازد; مثلاً, اگر يكى از دندانهاى پيشين سياه شده باشد و كسى آن را بكند, بايد ثلث ديه دندان پيشين را بپردازد; در مورد بقيه دندانها نيز همين طور عمل مى شود .

12) ديه متفرقات دندان

اگر كسى بر اثر ضربه, دندان كسى را لق كند, لقى دندان ديه ندارد, بلكه ارش بپردازد, همچنين اگر كسى بر اثر ضربه,دندان كسى را شكاف دهد; يعنى, ترك خوردگى پيدا كند, در اين صورت نيز بايد ارش بپردازد .