ديه سقط جنين - دیه، یا، مجازات مالی نسخه متنی

ديه سقط جنين

الف) ديه سقط جنين; ب) دوران جنين قبل از ايلاج روح; پ) ديه جنين بعد از دميده شدن روح; ت) كشته شدن جنين با كشته شدن مادر; ث) اعضاى جنين; ج) ديه عمد و شبه عمد و خطا در جنين .

الف) ديه سقط جنين

ديه در انسانِ زنده, معيّن و معلوم است و در عرف, انسانِ زنده به كسى اطلاق مى شود كه به دنيا آمده و زنده باشد. گرچه در رحم به جنين هم زنده مى گويند, ولى شرع مقدس به جنينى زنده مى گويد كه روح در او دميده شده باشد و ديه انسان كامل را دارد, در صورتى كه جنين در حكم مسلم حُرّ باشد, اما اگر ذمّى باشد, ديه آن يك دهم ديه پدرش است و اگر غير ذمّى باشد, ديه ندارد. بنابراين براى جنين ديه انسان مسلمان در نظر گرفته مى شود, اما اگر روح در او دميده نشده باشد, براساس استقرار در رحم و گذشت زمان از هنگام انعقاد نطفه فرق دارد كه ذيلاً بيان مى شود .

ب) ديه دوران جنين قبل از ايلاج روح

1) ديه نطفه كه در رحم مستقر شده (چهل روز اول) بيست دينار است .

2) ديه علقه كه خون بسته است (چهل روز دوم) محسوب است چهل دينار .

3) ديه مضغه كه به صورت گوشت درآمده (چهل روز سوّم), شصت دينار .

4) ديه جنين در مرحله اى كه استخوان بندى او كامل شده و هنوز گوشت نروييده است هشتاد دينار .

5) ديه جنين كه گوشت, روييده و استخوان بندى آن تمام شده و هنوز روح در او پيدا نشده است يكصد دينار(1) .

تا اينجا فرقى بين دختر و پسر نيست. بنابراين جنين تا اين زمان تقريباً مستوى القامه وخلقت او كامل است كه پس از چندى روح در او دميده مى شود كه انسان زنده مى شود .

پ) ديه جنين بعد از دميده شدن روح

ديه جنين كه روح در آن پيدا شده است اگر پسر باشد ديه كامل پسر و اگر دختر باشد ديه كامل دختر را دارد و اگر مشتبه باشد سه چهارم ديه كامل انسان را خواهد داشت; اين مرحله از مراحل جنين حكم ديگر دارد, يعنى اگر كسى عمداً جنينى را كه روح در او دميده شده, بر اثر ضربه بكشد و ساقط كند, بايد قصاص شود و در صورتى كه قصاص مقدور نباشد ديه اخذ مى شود. پس در حقيقت, حكم اين انسان در رحم مادر و انسان بالغ در كنار خيابان فرقى ندارد و هر دو حكم مساوى دارند .

ت) ديه كشته شدن جنين با كشته شدن مادر

اگر بر اثر كشتن مادر, جنين سقط شود يا بميرد, ديه جنين در هر مرحله اى كه باشد به ديه مادر افزوده مى شود. از طرفى اگر خود مادر سبب سقط جنين بشود, بايد ديه را بپردازد و خودش از ديه حقى ندارد. همچنين اگر چند جنين در رحم مستقر شده باشند; هر كدام ديه مستقل خود را دارند; يعنى اگر بر اثر ضربه همه جنينها فوت كنند, بايد ديه هر كدام مستقلاً پرداخت شود .

ث) اعضاى جنين

ديه اعضاى جنين كه همان اعضاى انسان كامل است, يعنى دست و پا و غيره, با ديه جنين حساب مى شود; مثلاً, ديه جنينى كه روح در او دميده نشده, يكصد دينار است اگر كسى دست يا پاى جنين را قطع كند, بايد ديه دست كه نصف ديه است بپردازد, يعنى پنجاه دينار و همين طور در ساير موارد; اما اگر در جنين روح دميده شده باشد, حكم انسان كامل را دارد, يا اينكه جنين در مرحله اى باشد كه دست و پاى او معلوم نباشد, يعنى هنوز عضو معينى ندارد, همان ديه جنين كه قبلاً ذكر شده اخذ مى شود .

ج) ديه جنين در عمد و شبه عمد و خطا

در عمد و شبه عمد, جانى بايد ديه را بپردازد. البته منظور در عمد اين نيست كه جنين روح داشته باشد, چون در اين صورت, جانى بايد قصاص شود, لذا در موردى كه هنوز روح در جنين دميده نشده جاى قصاص نيست و جانى بايد ديه بدهد .

اما در خطاى محض, ديه به عهده عاقله جانى مى باشد,البته مواد 307 تا 315 قانون مجازات اسلامى در مورد عاقله حكم مشخصى دارند كه همان حكم در مورد عاقله جنين صادق است و نمى توان تفكيك قائل شد, بنابراين در خطا, عاقله طبق مقررات خاص خود عمل خواهد نمود .