لطفا منتظر باشید ...
3- فاطمه و سلمان، نگاهي دوباره
نگاهي دوباره به مجموع معارفي كه درباره سلمان و ديدگاه پاكبانوي آفرينش، حضرت زهرا ـ عليها السلام ـ درباره او وجود دارد، پاسخگوي بسياري از پرسشهاي امروز ما بوده و از آن سو روشنگر شبهات مباحثي اين چنين خواهد بود.پيشتر به سخن برجسته فاطمه ـ عليها السلام ـ در پاسخ پدر اشاره كرديم كه فرمود:«آنچه براي زنان نيكوست آن است كه مردان ـ نامحرم ـ را نبينند و نامحرمان نيز او را ننگرند.»[1]و در صحنهاي ديگر از مرد نابينايي كه با رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ به منزل فاطمه ـ عليها السلام ـ آمده بود، فاصله گرفت و فلسفة تصميم خود را اينچنين بيان كرد:پدر جان! اگر او مرا نميبيند، من او را مينگرم و او بوي زن را استشمام ميكند![2]اما در اين نوشتار از حضور گاه و بيگاه سلمان در خانة امام ـ عليه السلام ـ، گفت و گو و نشست و برخاستهاي او با فاطمه زهرا ـ عليها السلام ـ و سخن از مسايل اقتصادي، خانوادگي، سياسي و يا جلوههاي جاودان معنوي و اخلاقي آگاه شديم، بدون آنكه دخت رسول خدا ـ صلّي الله عليه و آله ـ در عمق خانه و به دور از گفت و گو با نامحرم به سر برد و يا از هر گونه نشست و برخاستي ـ به طور كلي و مطلق ـ با ديگران بپرهيزد![3] به ديگر سخن نوعي سهولت در سخنگفتن، رفت و آمد داشتن و حتي كمككردن سلمان با زهراي مرضيه ـ عليها السلام ـ احساس ميشود.در توضيح ميتوان گفت معارف فرهنگي چونان داروهاي شفابخشي است كه نياز به نظريه متخصص در يكايك آنها، بيشتر احساس ميشود. چرا كه نگاه يك صاحب نظر و انديشمند به ويژگيهاي شخصي، چگونگي زمان و مكان و دخالت پارهاي از شرايط ديگر، حلقههاي زرّين اتصال در فهم و تحليل درست است كه بيتوجهي به هر يك از آنها، مذهب را مجموعهاي از بايدها و نبايدهاي سخت و سفت و انسانهاي خداجو را افرادي خشن، منزوي و زمخت معرفي ميكند! با نگاهي نو به سيره و سخنان فاطمه ـ عليها السلام ـ به اين حقايق گرانبار دست مييابيم:اولاً: روابط زنان و مردانِ بيگانه به طور مطلق ممنوع نشده است.ثانياً: حفظ ارزشها و معيارهاي الهي انساني در روابط، شرط نخست محسوب ميشود.ثالثاً: در خطاها و انحرافات، «اطمينان» لازم نيست بلكه «احتمال»، موجب هوشياري بوده تا گوهر وجود را از هر گونه گزندي دور ساخته، از دستها و دسيسههاي شيطانصفتان مصون داشت. اين نگرش زمينه ساز پرهيز از گفتار و رفتار غير ضروري خواهد شد.رابعاً: شناخت درست نسبت به صفات شايسته افراد، شرايط سنّي مخاطبان و... عواملي است كه زمينه گفت وگو و رفت و آمد را ـ با حفظ معيارهاي ديني ـ سهولت ميبخشد، بدون آنكه به تساهل يعني سهل انگاري و بيتوجهي بيانجامد. از اين رو فاطمه ـ عليها السلام ـ امدادگري كوشا در كمكرساني به جبههها و مداواي مجروحان بود و مدافعي فعال و سختكوش در دفاع از حريم ولايت ـ با سخنراني آتشين خود در مسجد و حضور بهنگام در حمايت از امام ـ عليه السلام ـ ـ در جامعه محسوب ميشد.بيشك اين سيره با آن سخنان بيانگر معارفي زنده، شور آفرين و حركتساز است كه جوابگوي امروز و هر روزمان خواهد بود.[1] . احقاق الحق، ج 10، ص 258؛ كوكب الدرّي، ج 1، ص 149.[2] . بحار الانوار، ج 43، ص 91 و ج 101، ص 38؛ احقاق الحق، ج 10، ص 258؛ رياحين الشريعه، ج 1، ص 216؛ كوكب الدرّي، ج 1، ص 149؛ كتاب عوالم، ج 11، ص 223 و 629 نقل از نهج الحياة، ص 87.[3] . نگاه كنيد به: مجموعه ديدگاههاي استاد شهيد آيت الله مطهري دربارة سلمان فارسي در خدمات متقابل اسلام و ايران، صفحات 54، 69، 74، 75، 79، 134، 135، 137، 471، 643، 644، 675، 676.
