چهل حدیث گهربار منتخب:

حدیث یکم تا بیستم

1 قالَ الا مام اءبوجعفر ، محمّدالجواد صلوات اللّه و سلامه علیه :
الْمُؤ مِنُ یَحْتاجُ إ لی ثَلاثِ خِصالٍ : تَوْفیقٍ مِنَ اللّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ، وَ واعِظٍ مِنْ نَفْسِهِ ، وَقَبُولٍ مِمَّنْ یَنْصَحُهُ . ( 69 )
ترجمه :
فرمود : مؤ من در هر حال نیازمند به سه خصلت است :
توفیق از طرف خداوند متعال ، واعظی از درون خود ، قبول و پذیرش نصیحت کسی که او را نصیحت نماید .
2 قالَ علیه السلام : مُلاقاةُ الاْ خوانِ نَشْرَةٌ ، وَ تَلْقیحٌ لِلْعَقْلِ وَ إ نْ کانَ نَزْرا قَلیلا . ( 70 )
ترجمه :
فرمود : ملاقات و دیدار با دوستان و برادران - خوب - ، موجب صفای دل و نورانیّت آن می گردد و سبب شکوفائی عقل و درایت خواهد گشت ، گرچه در مدّت زمانی کوتاه انجام پذیرد .
3 قالَ علیه السلام : إ یّاکَ وَ مُص احَبَةُالشَّریرِ ، فَإ نَّهُ کَالسَّیْفِ الْمَسْلُولِ ، یَحْسُنُ مَنْظَرُهُ وَ یَقْبَحُ اءثَرُهُ . ( 71 )
ترجمه :
فرمود : مواظب باش از مصاحبت و دوستی با افراد شرور ، چون که او همانند شمشیری زهرآلود ، برّاق است که ظاهرش زیبا و اثراتش زشت و خطرناک خواهد بود .
4 قالَ علیه السلام : کَیْفَ یُضَیَّعُ مَنِ اللّهُ کافِلُهُ ، وَکَیْفَ یَنْجُو مَنِ اللّه طالِبُهُ ، وَ مَنِ انْقَطَعَ إ لی غَیْرِاللّهِ وَ کَّلَهُ اللّهُ إ لَیْهِ . ( 72 )
ترجمه :
فرمود : چگونه گمراه و درمانده خواهد شد کسی که خداوند سَرپرست و متکفّل اوست .
چطور نجات می یابد کسی که خداوند طالبش می باشد .
هر که از خدا قطع امید کند و به غیر او پناهنده شود ، خداوند او را به همان شخص واگذار می کند .
5 قالَ علیه السلام : مَنْ لَمْ یَعْرِفِ الْمَوارِدَ اءعْیَتْهُ الْمَصادِرُ . ( 73 )
ترجمه :
فرمود : هرکس موقعیّت شناس نباشد جریانات ، او را می رباید و هلاک خواهد شد .
6 قالَ علیه السلام : مَنْ عَتَبَ مِنْ غَیْرِارْتِیابٍ اءعْتَبَ مِنْ غَیْرِاسْتِعْتابٍ . ( 74 )
ترجمه :
فرمود : سرزنش کردن دیگران بدون علّت و دلیل سبب ناراحتی و خشم خواهد گشت ، در حالی که رضایت آنان نیز کسب نخواهد کرد .
7 قالَ علیه السلام : أ فْضَلُ الْعِبادَةِ الاْ خْلاصُ . ( 75 )
ترجمه :
فرمود : با فضیلت ترین و ارزشمندترین عبادت ها آن است که خالص و بدون ریا باشد .
8 قالَ علیه السلام : یَخْفی عَلَی النّاسِ وِلادَتُهُ ، وَ یَغیبُ عَنْهُمْ شَخْصُهُ ، وَ تَحْرُمُ عَلَیْهِمْ تَسْمِیَتُهُ ، وَ هُوَ سَمّیُ رَسُول اللّهِ صلی الله علیه و آله وَ کَنّیهِ . ( 76 )
ترجمه :
فرمود : زمان ولادت امام عصر علیه السلام بر مردم زمانش مخفی است ، و شخصش از شناخت افراد غایب و پنهان است .
و حرام است که آن حضرت را نام ببرند؛ و او همنام و هم کنیه رسول خدا صلی الله علیه و آله است .
9 قالَ علیه السلام : عِزُّالْمُؤْمِنِ غِناه عَنِ النّاسِ . ( 77 )
ترجمه :
فرمود : عزّت و شخصیّت مؤ من در بی نیازی و طمع نداشتن به مال و زندگی دیگران است .
10 قالَ علیه السلام : مَنْ أ صْغی إ لی ناطِقٍ فَقَدْ عَبَدَهُ ، فَإ نْ کانَ النّاطِقُ عَنِ اللّهِ فَقَدْ عَبَدَاللّهَ ، وَ إ نْ کانَ النّاطِقُ یَنْطِقُ عَنْ لِسانِ إ بلیس فَقَدْ عَبَدَ إ بلیسَ . ( 78 )
ترجمه :
فرمود : هرکس به شخصی سخنران علاقمند و متمایل باشد ، بنده اوست ، پس چنانچه سخنور برای خدا و از احکام و معارف خدا سخن بگوید ، بنده خداست ، و اگر از زبان شیطان و هوی و هوس و مادیات سخن بگوید ، بنده شیطان خواهد بود .
11 قالَ علیه السلام : لا یَضُرُّکَ سَخَطُ مَنْ رِضاهُ الْجَوْرُ . ( 79 )
ترجمه :
فرمود : کسی که طالب رضایت خداوند متعال باشد ، دشمنی ستمگران ، او را زیان و ضرر نمی رساند .
12 قالَ علیه السلام : مَنْ خَطَبَ إ لَیْکُمْ فَرَضیتُمْ دینَهُ وَ أ مانَتَهُ فَزَوِّجُوهُ ، إ لاّ تَفْعَلُوهُ تَکْنُ فِتْنَةٌ فِی الاْ رْضِ وَ فَسادٌ کَبیرْ . ( 80 )
ترجمه :
فرمود : هر که به خواستگاری دختر شما آید و به تقوا و تدیّن و امانتداری او مطمئن می باشید با او موافقت کنید وگرنه شما سبب فتنه و فساد بزرگی در روی زمین خواهید شد .
13 قالَ علیه السلام : لَوْسَکَتَ الْجاهِلُ مَااخْتَلَفَ النّاسُ . ( 81 )
ترجمه :
فرمود : چنانچه افراد جاهل و بی تجربه ساکت باشند مردم دچار اختلافات و تشنّجات نمی شوند .
14 قالَ علیه السلام : مَنِ اسْتَحْسَنَ قَبیحا کانَ شَریکا فیهِ . ( 82 )
ترجمه :
فرمود : هر که کار زشتی را تحسین و تاءیید کند ، در عقاب آن شریک می باشد .
15 قالَ علیه السلام : مَنِ انْقادَ إ لَی الطُّمَاءنینَةِ قَبْلَ الْخِیَرَةِ فَقَدْ عَرَضَ نَفْسَهُ لِلْهَلَکَةِ وَالْعاقِبَةِ الْمُغْضِبَةِ . ( 83 )
ترجمه :
فرمود : هرکس بدون تفّکر و اطمینان نسبت به جوانب ( هر کاری ، فرمانی ، حرکتی و . . . ) مطیع و پذیرای آن شود ، خود را در معرض سقوط قرار داده ؛ و نتیجه ای جز خشم و عصبانیّت نخواهد گرفت .
16 قالَ علیه السلام : مَنِ اسْتَغْنی بِاللّهِ إ فْتَقَرَالنّاسُ إ لَیْهِ ، وَمَنِ اتَّقَی اللّهَ اءحَبَّهُ النّاسُ وَ إ نْ کَرِهُوا . ( 84 )
ترجمه :
فرمود : هر که خود را به وسیله خداوند بی نیاز بداند مردم محتاج او خواهند شد و هر که تقوای الهی را پیشه خود کند خواه ناخواه ، مورد محبّت مردم قرار می گیرد گرچه مردم خودشان اهل تقوا نباشند .
17 قالَ علیه السلام : عَلَّمَ رَسُولُ اللّهِ صلّی اللّه عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ عَلّیا عَلَیْهِ السَّلامُ اءلْفَ کَلِمَةٍ ، کُلُّ کَلِمَةٍ یَفْتَحُ اءلْفُ کَلِمَةٍ . ( 85 )
ترجمه :
فرمود : حضرت رسول صلی الله علیه و آله ، یک هزار کلمه به امام علیّ علیه السلام تعلیم نمود که از هر کلمه ای هزار باب علم و مسأ له فرعی باز می شود .
18 قالَ علیه السلام : نِعْمَةٌ لاتُشْکَرُ کَسِیَّئَةٍ لاتُغْفَرُ . ( 86 )
ترجمه :
فرمود : خدمت و نعمتی که مورد شکر و سپاس قرار نگیرد همانند خطائی است که غیرقابل بخشش باشد .
19 قالَ علیه السلام : مَوْتُ الاْ نْسانِ بِالذُّنُوبِ اءکْثَرُ مِنْ مَوْتِهِ بِالاْ جَلِ ، وَ حَیاتُهُ بِالْبِرِّ اءکْثَرُ مِنْ حَیاتِهِ بِالْعُمْرِ . ( 87 )
ترجمه :
فرمود : فرارسیدن مرگ انسان ها ، به جهت معصیت و گناه ، بیشتر است تا مرگ طبیعی و عادی ، همچنین حیات و زندگی لذّت بخش به وسیله نیکی و إ حسان به دیگران بیشتر و بهتر است از عمر بی نتیجه .
20 قالَ علیه السلام : لَنْ یَسْتَکْمِلَ الْعَبْدُ حَقیقَةَالاْ یمانِ حَتّی یُؤْثِرَ دینَهُ عَلی شَهْوَتِهِ ، وَلَنْ یُهْلِکَ حَتّی یُؤْثِرَ شَهْوَتَهُ عَلی دینِهِ . ( 88 )
ترجمه :
فرمود : بنده ای حقیقت ایمان را نمی یابد مگر آن که دین و احکام الهی را در همه جهات بر تمایلات و هواهای نفسانی خود مقدّم دارد .
و کسی هلاک و بدبخت نمی گردد مگر آن که هواها و خواسته های نفسانی خود را بر احکام إ لهی مقدّم نماید .