حدیث بیست و یکم تا چهلم:

21- قالَ علیه السلام : عَلَیْکُمْ بِطَلَبِ الْعِلْمِ ، فَإ نَّ طَلَبَهُ فَریضَةٌ وَالْبَحْثَ عَنْهُ نافِلَةٌ ، وَ هُوَ صِلَةُ بَیْنَ الاْ خْوانِ ، وَ دَلیلٌ عَلَی الْمُرُوَّةِ ، وَ تُحْفَةٌ فِی الْمَجالِسِ ، وَ صاحِبٌ فِی السَّفَرِ ، وَ اءُنْسٌ فِی الْغُرْبَةِ . ( 89 )
ترجمه :
فرمود : بر شما باد به تحصیل علم و معرفت ، چون فراگیری آن واجب و بحث پیرامون آن مستحبّ و پرفائده است .
علم وسیله کمک به دوستان و برادران است ، دلیل و نشانه مروّت و جوانمردی است ، هدیه و سرگرمی در مجالس است ، همدم و رفیق انسان در مسافرت است ؛ و اءنیس و مونس انسان در تنهائی می باشد .
22 قالَ علیه السلام : خَفْضُ الْجَناحِ زینَةُالْعِلْمِ ، وَ حُسْنُ الاْ دَبِ زینَةُالْعَقْلِ ، وَبَسْطُ الْوَجْهِ زینَةُالْحِلْمِ . ( 90 )
ترجمه :
فرمود : تواضع و فروتنی زینت بخش علم و دانش است ، اءدب داشتن و اخلاق نیک زینت بخش عقل می باشد ، خوش روئی با افراد زینت بخش حلم و بردباری است .
23 قالَ علیه السلام : تَوَسَّدِ الصَّبْرَ ، وَاعْتَنِقِ الْفَقْرَ ، وَارْفَضِ الشَّهَواتِ ، وَ خالِفِ الْهَوی ، وَ اعْلَمْ أ نَّکَ لَنْ تَخْلُو مِنْ عَیْنِ اللّهِ ، فَانْظُرْ کَیْفَ تَکُونُ . ( 91 )
ترجمه :
فرمود : در زندگی ، صبر را تکیه گاه خود ، فقر و تنگ دستی را همنشین خود قرار بده و با هواهای نفسانی مخالفت کن .
و بدان که هیچگاه از دیدگاه خداوند پنهان و مخفی نخواهی ماند ، پس مواظب باش که در چه حالتی خواهی بود .
24 قالَ علیه السلام : مَنْ اءتَمَّ رُکُوعَهُ لَمْ تُدْخِلْهُ وَحْشَةُ الْقَبْرِ . ( 92 )
ترجمه :
فرمود : هرکس رکوع نمازش را به طور کامل و صحیح انجام دهد ، وحشت قبر بر او وارد نخواهد شد .
25 قالَ علیه السلام : الْخُشُوعُ زینَةُالصَّلاةِ ، وَ تَرْکُ مالایُعْنی زینَةُالْوَرَعِ . ( 93 )
ترجمه :
فرمود : خشوع و خضوع زینت بخش نماز خواهد بود ، ترک و رها کردن آنچه ( برای دین و دنیا و آخرت ) سودمند نباشد زینت بخش ورع و تقوای انسان می باشد .
26 قالَ علیه السلام : الاْ مْرُ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْیُ عَنِ الْمُنْکَرِ خَلْقانِ مِنْ خَلْقِ اللّهِ عَزَّ وَ جَلَّ ، فَمْن نَصَرَهُما اءعَزَّهُ اللّهُ ، وَمَنْ خَذَلَهُما خَذَلَهُ اللّهُ عَزَّ وَ جَلَّ . ( 94 )
ترجمه :
فرمود : امر به معروف و نهی از منکر دو مخلوق الهی است ، هر که آن ها را یاری و اجراء کند مورد نصرت و رحمت خدا قرار می گیرد و هر که آن ها را ترک و رها گرداند مورد خذلان و عِقاب قرار می گیرد .
27 قالَ علیه السلام : إ نَّ اللّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَخْتارُ مِنْ مالِ الْمُؤْمِنِ وَ مِنْ وُلْدِهِ اءنْفَسَهُ لِیَاءجُرَهُ عَلی ذلِکَ . ( 95 )
ترجمه :
فرمود : همانا خداوند متعال بهترین و عزیزترین ثروت و فرزند مؤ من را می گیرد ( و هلاک و نابود می گرداند ) ، چون دنیا و متعلّقات آن بی ارزش است تا در قیامت پاداش عظیمی عطایش نماید .
28 قالَ له رجل : اءَوصِنی بَوَصِیَّةٍ جامِعَةٍ مُخْتَصَرَةٍ ؟
فَقالَ علیه السلام : صُنْ نَفْسَکَ عَنْ عارِالْعاجِلَةِ وَ نار الْآجِلَةِ . ( 96 )
ترجمه :
شخصی به حضرت عرض کرد : مرا موعظه و نصیحتی کامل و مختصر عطا فرما ؟
امام علیه السلام فرمود : اعضاء و جوارح ظاهری و باطنی خود را از ذلّت و ننگ سریع و زودرس ، همچنین از آتش و عذاب آخرت ، در اءمان و محفوظ بدار .
29 قالَ علیه السلام : فَسادُالاْ خْلاقِ بِمُعاشَرَةِالسُّفَهاءِ ، وَ صَلاحُ الاْ خلاقِ بِمُنافَسَةِ الْعُقَلاءِ . ( 97 )
ترجمه :
فرمود : معاشرت و همنشینی با بی خردان و افراد لااُبالی سبب فساد و تباهی اخلاق خواهد شد؛ و معاشرت و رفاقت با خردمندان هوشیار ، موجب رشد و کمال اخلاق می باشد .
30 قالَ علیه السلام : الاْ دَبُ عِنْدَالنّاسِ النُّطْقُ بِالْمُسْتَحْسَناتِ لاغَیْرُ ، وَ هذا لایُعْتَدُّ بِهِ مالَمْ یُوصَلْ بِها إ لی رِضَااللّهِ سُبْحانَهُ ، وَالْجَنَّةِ ، وَالاْ دَبُ هُوَ اءدَبُ الشَّریعَةِ ، فَتَاءدَّبُوا بِها تَکُونُوا اءُدَباءَ حَقّا . ( 98 )
ترجمه :
فرمود : مفهوم و معنای ادب از نظر مردم ، تنها خوب سخن گفتن است که رکیک و سبک نباشد ، ولیکن این نظریّه قابل توجّه نیست تا مادامی که انسان را به خداوند متعال و بهشت نزدیک نگرداند .
بنابر این ادب یعنی رعایت احکام و مسائل دین ، پس با عمل کردن به دستورات الهی و ائمّه اطهار علیهم السلام ، ادب خود را آشکار سازید .
31 قالَ علیه السلام : ثَلاثُ خِصالٍ تَجْتَلِبُ بِهِنَّ الْمَحَبَّةُ : الاْ نْصافُ فِی الْمُعاشَرَةِ ، وَ الْمُواساةُ فِی الشِّدِّةِ ، وَ الاْ نْطِواعُ وَ الرُّجُوعُ إ لی قَلْبٍ سَلیمٍ . ( 99 )
ترجمه :
فرمود : سه خصلت جلب محبّت می کند : انصاف در معاشرت با مردم ، همدردی در مشکلات آن ها ، همراه و همدم شدن با معنویات .
32 قالَ علیه السلام : التَّوْبَةُ عَلی اءرْبَع دَعائِم : نَدَمٌ بِالْقَلْبِ ، وَاسْتِغْفارٌ بِاللِّسانِ ، وَ عَمَلٌ بِالْجَوارِحِ ، وَ عَزْمٌ اءنْ لایَعُودَ . ( 100 )
ترجمه :
فرمود : شرایط پذیرش توبه چهار چیز است : پشیمانی قلبی ، استغفار با زبان ، جبران کردن گناه نسبت به همان گناه حقّاللّه و یا حقّالنّاس - ، تصمیم جدّی بر اینکه دیگر مرتکب آن گناه نشود .
33 قالَ علیه السلام : ثَلاثٌ مِنْ عَمَلِ الاْ بْرارِ : إ قامَةُالْفَرائِض ، وَاجْتِنابُ الْمَحارِم ، واحْتِراسٌ مِنَ الْغَفْلَةِ فِی الدّین . ( 101 )
ترجمه :
فرمود : سه چیز از کارهای نیکان است : انجام واجبات الهی ، ترک و دوری از گناهان ، مواظبت و رعایت مسائل و احکام دین .
34 قالَ علیه السلام : وَ حَقیقَةُ الاْ دَبِ : اِجْتِماعُ خِصالِ الْخیْرِ ، وَ تَجافی خِصالِ الشَّرِ ، وَ بِالاْ دَبِ یَبْلُغُ الرَّجُلُ الْمَکارِمَ الاْ خْلاقِ فِی الدُّنْیا وَ الاَّْخِرَةِ ، وَ یَصِلُ بِهِ اِلَی الْجَنَّةِ . ( 102 )
ترجمه :
فرمود : حقیقت ادب و تربیت عبارت است از : دارا بودن خصلت های خوب ، خالی بودن از صفات زشت و ناپسند .
انسان به وسیله اءدب - در دنیا و آخرت - به کمالات اخلاقی می رسد؛ و نیز با رعایت اءدب نیل به بهشت می یابد .
35 قالَ علیه السلام : إ نَّ بَیْنَ جَبَلَیْ طُوسٍ قَبْضَةٌ قُبِضَتْ مِنَ الْجَنَّةِ ، مَنْ دَخَلَها کانَ آمِنا یَوْمَ الْقِیامَةِ مِنَ النّار . ( 103 )
ترجمه :
فرمود : همانا بین دو سمت شهر طوس قطعه ای می باشد که از بهشت گرفته شده است ، هر که داخل آن شود و با معرفت زیارت کند - ، روز قیامت از آتش در اءمان خواهد بود .
36 قالَ علیه السلام : مَنْ زارَ قَبْرَ عَمَّتی بِقُمْ ، فَلَهُ الْجَنَّتهُ . ( 104 )
ترجمه :
فرمود : هرکس قبر عمّه ام حضرت معصومه سلام اللّه علیها را با علاقه و معرفت در قم زیارت کند ، أ هل بهشت خواهد بود .
قالَ علیه السلام : مَنْ زارَ قَبْرَ اءخیهِ الْمُؤْمِنِ فَجَلَسَ عِنْدَ قَبْرِهِ وَاسْتَقْبَلَ الْقِبْلَةَ وَ وَضَعَ یَدَهُ عَلَی الْقَبْرِ وَقَرَءَ : ( إ نّااءنْزَلْناهُ فی لَیْلَةِالْقَدْرِ ) سَبْعَ مَرّاتٍ ، اءمِنَ مِنَ الْفَزَعَ الاْ کْبَرِ . ( 105 )
ترجمه :
فرمود : هرکس بر بالین قبر مؤ منی حضور یابد و رو به قبله بنشیند و دست خود را روی قبر بگذارد و هفت مرتبه سوره مبارکه ( إ نّا اءنزلناه ) را بخواند از شداید و سختیهای صحرای محشر در اءمان قرار می گیرد .
38 قالَ علیه السلام : ثَلاثٌ یَبْلُغْنَ بِالْعَبْدِ رِضْوانَ اللّهِ : کَثْرَةُ الاْ سْتِغْفارِ ، وَ خَفْضِ الْجْانِبِ ، وَ کَثْرَةِ الصَّدَقَةَ . ( 106 )
ترجمه :
فرمود : سه چیز ، سبب رسیدن به رضوان خدای متعال می باشد :
1 - نسبت به گناهان و خطاها ، زیاد استغفار و اظهار ندامت کردن .
2 - اهل تواضع کردن و فروتن بودن .
3 - صدقه و کارهای خیر بسیار انجام دادن .
39 قالَ علیه السلام : الْعامِلُ بِالظُّلْمِ ، وَالْمُعینُ لَهُ ، وَالرّاضی بِهِ شُرَکاءٌ . ( 107 )
ترجمه :
فرمود : انجام دهنده ظلم ، کمک دهنده ظلم و کسی که راضی به ظلم باشد ، هر سه شریک خواهند بود .
40 قالَ علیه السلام : التَّواضُعُ زینَةُالْحَسَبِ ، وَالْفَصاحَةُ زینَةُالْکَلامِ ، وَ الْعَدْلُ زینَةُالاْ یمانِ ، وَالسَّکینَةُ زینَةُالْعِبادَةِ ، وَالْحِفْظُ زینُةُالرِّوایَةِ . ( 108 )
ترجمه :
فرمود : تواضع و فروتنی زینت بخش حسب و شرف ، فصاحت زینت بخش کلام ، عدالت زینت بخش ایمان و اعتقادات ، وقار و ادب زینت بخش اعمال و عبادات ؛ و دقّت در ضبط و حفظ آن ، زینت بخش نقل روایت و سخن می باشد .