3. مذكر بودن لفظ اهل - اهل بیت در آیه تطهیر نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

اهل بیت در آیه تطهیر - نسخه متنی

سید جعفر مرتضی عاملی؛ مترجم: محمد سپهری

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

3. مذكر بودن لفظ اهل

آنان در توجيه ديگرى مى گويند: مذكر بودن ضمير در «عنكم » و«يطهركم » به اعتبار لفظ «اهل » است. چه ضمير با اين كلمه به صورت مذكرمى آيد. خداى سبحان در گفتار دو فرشته به همسر ابراهيم عليه السلام مى فرمايد:

اتعجبين من امر الله رحمة الله وبركاته عليكم اهل البيت (15) .

و نيز در آيه ديگرى آمده: قال لاهله: امكثو. (16) .

در اين آيه مباركه گوينده، موسى عليه السلام و مخاطب همسر اوست.

همين طور است آن جا كه يك نفر به دوستش مى گويد: كيف اهلك؟[خانواده ات چطورند؟] و منظورش همسر اوست. او در پاسخ مى گويد: هم بخير [خوبند]. (17) .

اين توجيه نيز به چند دليل نادرست است:

الف) لفظ اهل، چنان كه زمخشرى در تفسير آيه مباركه «هذه القرية الظالم اهلها» (18) تاكيد كرده هم مذكر مى شود و هم مؤنث. بنابراين بهتر آن بودكه به تناسب سياق آيات، ضمير مؤنث آورده شود.

ب) لفظ اهل در اين آيه مفرد است، اگر معناى آن جمع بود، آيا بهتر اين نبود كه اين مساله هم مراعات شود؟ پس چرا ضمير جمع آورده و فرموده:«عنكم و يطهركم » وجهت مفرد بودن را رعايت نكرده است تا ضمير به صورت مفرد بدان برگردد؟

ج) كلمه «اهل » آيه تطهير تابع «عنكم » است و تابع نمى تواند از جهت مذكرو يا مؤنث بودن در متبوع اثر كند. اما اين كه بگويند كلمه «عنكم » هم تابع «اهل » ديگرى است كه از كلمه نساء منتزع شده مردود است; زيرا اگر اين درست بود مى بايست ضماير پيشين اين آيه نيز مذكر باشند و حال آن كه همه مؤنثند.پس به چه دليل در ذيل آيه از آن عدول كرده ضمير مذكر آورده است؟ (19) .

د) در آيه «رحمة الله و بركاته عليكم اهل البيت » مقصود خصوص افرادذكور است كه مجموع اهل بيت ابراهيم هستند و داخل شدن زن در ميان آنان از باب تغليب و تجوز است. بنابراين قياس با آن نابه جاست; زيرا احدى تغليب با قرينه را انكار نكرده است.

در مورد آيه «قال لاهله امكثوا» هم چنين است. چنان كه در مورد گفتارآن مرد هم در پاسخ دوستش كه پرسيد: «كيف اهلك؟» و او پاسخ داد: «هم بخير» چنين است، چرا كه در اين جا قرينه اى دال بر تعيين مراد وجود دارد وبا وجود قرينه بى اشكال بوده جايى براى بحث و جدال نيست.

ه) علاوه بر اين، فرق است ميان به كار بردن «اهل الرجل » و «اهل بيت الرجل ». بنابراين اگر اطلاق اهل بر همسر صحيح باشد، لازم نمى آيد كه اطلاق اهل بيت بر همسر نيز صحيح باشد و در روايات گفته شد كه پيامبرصلى الله عليه وآله نفى نفرمود كه ام سلمه از اهل بيت باشد، بلكه او را از اهل خود قرار داد نه ازاهل يت خويش.

و) از سوى ديگر دخول ساره در اهل بيت ابراهيم در آيه «رحمة الله وبركاته عليكم اهل البيت » از اين جهت است كه وى دختر عموى ابراهيم عليه السلام بود. (20) بنابراين از حيث نسب، داخل در اهل بيت اوست نه از اين جهت كه همسر اوست. دست كم اين مساله قابل تشكيك است.

/ 89