مكتب قدرت - انسان کامل نسخه متنی

حافظ گاهي [ اين مطلب را ] با تعبيرات عجيبي مي گويد : بهاي باده چون لعل چيست جوهر عقل بيا كه سود كسي برد كاين تجارت كرد عرفا هميشه مستي را به آن معنا كه خود مي گويند بر عقل ترجيح مي دهند . آنها حرفهاي خاصي دارند ، توحيد ، نزد آنها معني ديگري دارد ، توحيد آنها وحدت وجود است ، توحيدي است كه اگر انسان به آنجا برسد همه چيز شكل [ حرفي ] پيدا مي كند . در اين مكتب انسان كامل در آخر ، عين خدا مي شود ، اصلا انسان كامل حقيقي ، خود خداست و هر انساني كه انسان كامل مي شود ، از خودش فاني مي شود و به خدا مي رسد . راجع به اين مكتب هم در جاي خود صحبت مي كنيم .

مكتب قدرت

مكتب ديگري درباب انسان كامل وجود دارد كه نه بر " عقل " تكيه دارد و نه بر " عشق " ، فقط بر " قدرت " تكيه دارد . انسان كامل يعني انسان مقتدر ، و كمال يعني قدرت به هر معني اي كه قدرت را در نظر بگيريد يعني اقتدار ، زور . در يونان قديم گروهي بودند كه اينها را " سوفسطائيان " مي گويند . اينها در كمال صراحت اين مطلب را بيان كرده اند كه اصلا " حق " يعني " زور " ، هر جا كه زور هست حق هم هست و هر جا كه قدرت هست ، حق ، همان قدرت است و ضعف مساوي است با بي حقي و ناحقي . براي آنها اساسا عدالت و ظلم معني و مفهوم ندارد و لهذا [ به " حق " ] مي گويند : " حق زور " ، يعني حق ناشي از زور ، به اين معنا كه هر حقي ناشي از زور است . اينها معتقدند كه انسان تمام تلاشش بايد براي كسب زور و كسب قوت و قدرت باشد و بس ، و انسان هيچ قيد و حدي هم نبايد براي قدرت خود قائل شود .

اين مكتب را در يكي دو قرن اخير نيچه فيلسوف معروف آلماني احيا و دنبال كرد و در كمال صراحت اين مكتب را بيان كرد . از نظر اينها ، اينكه مي گويند : " راستي خوب است " ، " درستي خوب است " ، " امانتداري خوب است " ، " احسان خوب است " ، " نيكي خوب است " ، همه ، حرفهاي مفت و چرند است . " هركه ضعيف بود ، زير بازويش را بگير " يعني چه ؟ يك لگد هم به او بزن . او گناهي از اين بالاتر ندارد كه ضعيف است ، حال كه ضعيف است تو هم سنگي روي سرش بينداز . نيچه كه خودش يك آدم ضد خدا و ضد دين است معتقد است كه دين را ضعفا اختراع كرده اند ، درست برعكس نظريه كارل ماركس كه مي گويد : دين را اقويا اختراع كرده اند براي اينكه ضعفا را اسير خودشان نگه دارند . نيچه مي گويد دين را ضعفا اختراع كرده اند ، براي اينكه قدرت اقويا را محدود كنند و خيانتي كه به عقيده او دين به بشر كرده است ، اين است كه مفاهيمي همچون بخشش ، جود ، رحم ، مروت ، انسانيت ، خوبي ، عدالت و امثال اينها را بين مردم پخش كرده و بعد ، اقويا گول خورده اند و به خاطر عدالت وجود و مروت و انسانيت ، مجبور شده اند كمي از قدرت خود بكاهند . نيچه مي گويد اديان گفته اند : " مجاهده با نفس " ، چ را مجاهده با نفس ؟ بگوييد پروريدن نفس ، نفس پروري ، اديان گفته اند : " مساوات " ، مي گويد : مساوات چرند است ، مساوات يعني چه ؟ هميشه بايد يك عده زيردست ( 1 ) باشند و يك عده زيردست ، زيردستها جانشان دربيايد و براي زبردستها كار كنند ، تا آنها رشد كنند و گنده شوند و مرد برتر از ميان آنها پيدا شود . اديان گفته اند : " تساوي حقوق زن و مرد " ، مي گويد اين هم حرف مزخرفي است ، مرد ، جنس برتر وقويتر است و زن براي خدمت به مرد خلق شده و هيچ هدف ديگري در كار نيست ، تساوي حقوق زن و مرد هم غلط است . اين مكتب اساسا انسان برتر و والا و انسان كامل را مساوي با انسان مقتدر و انسان زورمند مي داند و كمال را مساوي با قوت و قدرت .

آيا زندگي تنازع بقاست ؟

از همين قبيل حرفها كم و بيش در بين ما ندانسته و به طور ناخودآگاه رواج پيدا كرده است ، مثلا مي گوئيم " زندگي تنازع بقاست " ، نه ، زندگي تنازع بقا نيست . تنازع بقا ، به معني دفاع از خود ، حق است . حتي بعضي از علماي اسلامي مثل فريد و جدي گفته اند كه جنگ در ميان بشر يك ضرورت است و تا بشر هست جنگ بايد

1 [ به معناي مقتدر و صاحب قدرت ] .