آرايش سپاه - سیاست نامه امام علی(علیه السلام) نسخه متنی

آرايش سپاه

473. دعائم الاسلام- درباره ى على عليه السلام-: او به هنگامى كه براى نبرد آماده مى شد، براى سپاه، راست و چپ و ميانه قرار مى داد كه خود، در ميانه بود و براى آنها رابطهايى معيّن مى كرد، و پيشروانى جلو مى فرستاد، و آنان را به آهسته سخن راندن و نيايش و خاطرجمعى و بيرون كشيدن شمشيرها و آشكار ساختن توان و نيرو، دستور مى داد، و به اين كه هر گروهى بر جاى خود قرار گيرد و اين كه هر كس يورش بَرَد، پس از يورش، به جاى خود برگردد.

474. دعائم الاسلام- درباره ى على عليه السلام-: به درستى كه او به هنگامى كه عازم نبرد مى شد، دسته ها را آماده مى كرد و ميان قبيله ها جدايى مى افكند، و بر هر گروهى فردى را مى گماشت، صف ها را منظّم مى كرد و سپاه را گروه گروه مى كرد. آن گاه به نبرد مى رفت.

475. امام على عليه السلام- در بيان چگونگى نبرد-: پياده ها و تير اندازها را جلو بيندازيد. پس آنان، |دشمن را| تيرباران كنند و دو طرف، با نيزه هجوم برند. سواره ها و نيروهاى ويژه را پناهِ پرچم و پيشروان قرار دهيد و از جاى خود حركت مكنيد، آن گاه كه سواره اى از دشمن تنها باشد.

476. امام على عليه السلام- در سفارشى كه به سپاه كرد، هنگامى كه آن را به سوى دشمن گسيل داشت-: هرگاه بر دشمن فرود آمديد يا دشمن بر شما فرود آمد، لشكرگاهتان بر فراز بلندى ها يا دامنه ى كوه ها يا بين رودخانه ها باشد، تا براى شما پناه و براى دشمن، مانعى بر سر راه باشد؛ و جنگتان از يك سو يا دو سو باشد و براى خود، ديده بان هايى در ستيغ كوه ها يا فراز پشته ها بگماريد، تا مبادا دشمن از جايى ترسناك يا امن آيد، و بدانيد كه پيشروان لشكر، ديده بان هاى آن هستيد و ديده بان ها، پيشروانِ جاسوسان اند.

بپرهيزيد از پراكندگى! پس هرگاه فرود مى آييد، با هم فرود آييد، و هر گاه كوچ مى كنيد، با هم كوچ كنيد، و هرگاه شب شما را فرا گيرد، نيزه ها را گِرداگِرد خود، برپا داريد، و مخوابيد جز اندك، يا آن را مضمضه كنيد "لَختى بخوابيد و لَختى بيدار مانيد".

عدم مفارقة السلاح في الحرب

477- دعائم الإسلام: إنّه |عليّاً عليه السلام| كره أن يُلقي الرجلُ سلاحَه عند القتال؛ وقد قال اللَّه عزّ وجلّ عند ذكر صلاة الخوف: وَلْيَأْخُذُواْ أَسْلِحَتَهُمْ، وقال: وَدَّ الَّذِينَ كَفَرُواْ لَوْ تَغْفُلُونَ عَنْ أَسْلِحَتِكُمْ وَأَمْتِعَتِكُمْ فَيَمِيلُونَ عَلَيْكُم مَّيْلَةً وَ حِدَةً [ النساء: 102. ]، فأفضل الاُمور لمن كان في الجهاد أن لا يفارقه السلاح على كلّ الأحوال [ دعائم الإسلام 371:1. ]

راجع: القسم السابع/احتلال مصر/استشهاد محمّد بن أبي بكر، وحزن الإمام.

جدا نشدن از سلاح در جنگ

477. دعائم الاسلام: به درستى كه |على عليه السلام| نمى پسنديد كه مردى به هنگامه ى نبرد، سلاحش را بيفكند. خداوند- عزّوجلّ- به هنگام ياد كردِ نماز خوف فرمود: و اسلحه هايشان را برگيرند و فرمود: آنان كه كفر ورزيدند، دوست مى دارند كه شما از اسلحه ها و وسايلتان غفلت ورزيد.

پس برترين كار براى آنان كه در جهاد به سر مى برند، اين است كه اسلحه را به هيچ روى، از خود جدا مسازند.

ر. ك: بخش هفتم/اشغال مصر/شهادت محمّد بن ابى بكر و اندوه امام.

انتهاز الفرصة

478- الإمام عليّ عليه السلام- في وصف القتال-: من رأى فرصة من العدوّ فلينشز، ولينتهز الفرصةَ بعد إحكام مركزه، فإذا قضى حاجتَه عاد إليه [ دعائم الإسلام 372:1. ]

479- وقعة صفّين: أقبل الأحنف بن قيس السعدي |في حرب صفّين| فقال: يا أهل العراق، واللَّه لا تصيبون هذا الأمر أذلّ عُنقاً منه اليوم، قد كشف القوم عنكم قناع الحياء، وما يقاتلون على دين، وما يصبرون إلّا حياء؛ فتقدّموا.

فقالوا: إنّا إن تقدّمنا اليوم فقد تقدّمنا أمس، فما تقولُ يا أميرالمؤمنين؟ قال: تقدّموا في موضع التقدّم، وتأخّروا في موضع التأخّر؛ تقدّموا من قبل أن يتقدّموا إليكم [ وقعة صفّين: 406، بحارالأنوار 437:511:32. ]