خود اختصاصى - سیاست نامه امام علی(علیه السلام) نسخه متنی

خود اختصاصى

613. امام على عليه السلام- از حكمت هاى منسوب به ايشان-: خود اختصاصى، حسادت را برانگيزد، و حسادتْ دشمنى آورد، و دشمنى، سبب اختلاف گردد، و اختلاف، باعث جدايى شود، و جدايى، سستى آورد، و سستى، سبب خوارى گردد، و خوارى، دولت را نابود سازد و نعمت ها را از ميان بِبَرد.

614. امام على عليه السلام- در عهدنامه اش به مالك اشتر-: همچنين زمامدار را نزديكان و خويشاوندانى است كه خوى برترى جويى و گردن فرازى و كمىِ انصاف در معامله ها دارند. ريشه ى آن را با بُريدن اسباب آن، درآور و به هيچ يك از اطرافيان و خويشاوندانت زمينى را به بخشش وا مگذار، و مبادا در تو طمع كنند با بستن پيمانى كه همسايگان را زيان برساند در بهره ى آب، يا كارى مشترك كه رنج آن را بر عهده ى ديگران نهند. پس گوارايى اش براى آنان باشد نه تو و عيب آن در دنيا و آخرت، بر تو مانَد.

وحق را از آنِ هر كه باشد، بر عهده دار، نزديك يا دور، و در اين باره، شكيبا باش و اين شكيبايى را به حساب خداوند بگذار، هر چند اين رفتار، با خويشاوندان و اطرافيانت باشد، و عاقبت آن را در نظر بگير با دشوارى هايى كه برايت آورَد؛ چرا كه پايان آن، پسنديده است.

615. امام على عليه السلام- در عهدنامه اش به مالك اشتر-: و بپرهيز از آن كه چيزى را به خود، اختصاص دهى كه مردم، همه در آن يكسان اند؛ و بپرهيز از غفلت در آنچه بدان توجّه شود، از آنچه در ديده ها نمايان است؛ چرا كه آنچه به ناروا گرفته باشى، به ديگران برگردد و به زودى، پرده ى كارها از پيش ديده ات برداشته شود و داد ستم ديده را از تو بستانند.

616. امام على عليه السلام- درباره ى عثمان فرمود-: در كوتاه سخن، روش او را براى شما بگويم: به خود اختصاص داد و آن را تباه كرد، و شما بى تابى كرديد و آن را از اندازه به در برديد؛ و خداوند را حكمى است كه واقع شود بر خودخواه و ناشكيبا.

تضييع الاُصول

617- الإمام عليّ عليه السلام: يُستدلّ على إدبار الدول بأربع: تضييع الاُصول، والتمسّك بالفروع [ في الطبعة المعتمدة بالغرور، وما أثبتناه من طبعة النجف وبيروت. ]، وتقديم الأراذل، وتأخير الأفاضل [ غرر الحكم: 10965، عيون الحكم والمواعظ 10157:550 وفيه زوال بدل إدبار. ]

618- عنه عليه السلام: تولّي الأراذل والأحداث الدول دليل انحلالها وإدبارها [ غرر الحكم: 4523، عيون الحكم والمواعظ 4095:202. ]

619- عنه عليه السلام: زوال الدول باصطناع السفل. [ غرر الحكم: 5486،عيون الحكم والمواعظ 4998:275. ]

ضايع كردن اصول و مبانى

617. امام على عليه السلام: استدلال شود بر پشت كردن حكومت ها به چهار چيز: ضايع كردن اصول و |مبانى|، چنگ زدن به فروع، به كار گماردن نالايقان، و كنار گذاردن نخبگان.

618. امام على عليه السلام: روى كار آمدن نالايقان و بچّه صفتان در دولت ها، نشانه ى فروپاشى و پشت كردن آن است.

619. امام على عليه السلام: نابودى دولت ها در به كار گماردن مردمانِ پست است.

ارشادات في العلاقات الإجتماعية والسياسيّة

توصيه هايى در روابط اجتماعى- سياسى

قياس الناس بالنفس

620- الإمام عليّ عليه السلام- في وصيّته لابنه الحسن عليه السلام-: وأيّ [ في هامش البحار: كذا في التحف، وفي المصدر: وأحسن كلمة حكم. ] كلمة حكم جامعة!: أن تحبّ للناس ما تحبّ لنفسك وتكره لهم ما تكره لها [ تحف العقول: 81، بحارالأنوار 1:208:77 نقلاً عن السيّد بن طاووس في كتاب الوصايا. ]

621- عنه عليه السلام: من حقّ الراعي أن يختار لرعيّته ما يختاره لنفسه [ غرر الحكم: 9335، عيون الحكم والمواعظ 8562:469. ]

622- عنه عليه السلام- في كتابه إلى محمّد بن أبي بكر-: وأحِبَّ لعامّة رعيّتك ما تحبّ لنفسك وأهل بيتك، واكره لهم ما تكره لنفسك وأهل بيتك [ الأمالي للمفيد 3:269 عن أبي إسحاق الهمداني، تحف العقول: 180، الأمالي للطوسي: 3130، الغارات 249:1؛ شرح نهج البلاغة 71:6. ]