سياست هاى اقتصادى - سیاست نامه امام علی(علیه السلام) نسخه متنی

سياست هاى اقتصادى

مردمانى كه عليه سياست هاى عثمان قيام كردند، از جمله دلايل قيام خود را نابسامانى هاىِ اقتصادى، گشاده دستى هاى خليفه، بذل و بخشش هاى بى رويه،بى توجّهى به معيشت مردم، و ناهنجارى در اموال عمومى برمى شمردند.

در چنين فضايى، امام على عليه السلام از يك سو بر توليد تأكيد مى ورزد، و از سوىِ ديگر، تنظيم بازار را در اولويت قرار مى دهد، و بالاخره، در تقسيم بيت المال، نهايت دقّت را معمول داشته، هرگونه تبعيض را در آن، رد مى كند. و شايد اين، دشوارترين موضع امام بوده است. اصول سياست هاى علوى در اقتصاد را مى توان در عناوين ذيل برشمرد:

ترويج فرهنگ كار

در آموزه هاى علوى، توجّه به تلاش و كار، جايگاه بلندى دارد. از ديدگاه على عليه السلام، فقر اقتصادى، معلول پيوند فرهنگ كسالت، بى تحرّكى، تنبلى و ناتوانى است. جامعه ى سرشار از نشاط و آكنده از تحرّك، كه فرهنگ كار بر آن حاكم باشد، به بيمارى فقر- كه زمينه ى بسيارى از بيمارى هاى مادّى و معنوى، و فردى و اجتماعى است- مبتلا نخواهد شد. از اين رو، امام بر لزوم كار و تلاش، بسى تأكيد مى كند و كار را عبادت تلقّى كرده، تلاش در
جهت سامانبخشى زندگى را گام زدن در راه خدا مى داند.

توسعه كشاورزى

زمين، منبع حيات است. از نگاه امام على عليه السلام، مردمانى كه زمين و آب دارند و فقر بر آنها سايه افكنده است، از رحمت الهى به دور و از عنايت خداوند، جدا هستند. على عليه السلام، بر احياىِ زمين، تأكيد مى ورزيد و براى فقرزدايى از جامعه، به توسعه ى كشاورزى توصيه مى كرد و مردمان را به آبادانى زمين و بهره ورى از آن، فرا مى خوانْد؛ و فراتر از آن،يكى از ملاك هاى ارزشيابى حكومت ها و چندى و چونى آنها در حكومتدارى را حدّ و حدود توجّه به كشاورزى مى داشت، و توسعه ى كشاورزى را از جمله وظايف اصلى كارگزاران مى دانست و فرماندهان سپاه را مأمور دفاع از حقوق كشاورزان مى كرد.