توسعه آزادى هاى مشروع و سازنده - سیاست نامه امام علی(علیه السلام) نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

سیاست نامه امام علی(علیه السلام) - نسخه متنی

محمد محمدی ری شهری، سید محمدکاظم طباطبایی، سید محمود طباطبایی نژاد، محمدعلی مهدوی راد؛ ترجمه: مهدی مهریزی

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

توسعه آزادى هاى مشروع و سازنده

آزادى، نخستين گام در راه تحقّق عدالت و گسترش احترام به حقوق مردم است؛ امّا
آزادى سازنده، نه ويرانگر؛ آزادى از بندهاى دورنى و برونى و به تعبير قرآن كريم، رهايى از إصْر:

ويضع عنهم اصرهم والأغلال التى كانت عليهم. [ أعراف، آيه 157. ]

و از |دوش| آنان قيد و بندهايى را كه بر ايشان بوده است بر مى دارد. رسولان الهى، مبشّران آزادى بودند و داعيه داران حرّيت. على عليه السلام، فلسفه بعثت را رهاسازى انسان از كمند بندگان و رساندن آنان به اوج عزّت، و عبادت الهى دانسته است:

إنّ اللَّه- تبارك و تعالى- بعث محمّداً صلى الله عليه وآله ليخرج عباده من عبادة عباده الى عبادته... و من ولاية عباده الى ولايته. [ ر.ك: ح 308. ]

خداوند،- تبارك و تعالى- محمد صلى الله عليه وآله را بر انگيخت تا بندگانش را از بندگى بندگان، به سوى بندگى خود، بيرون بَرَد... و آنان را از ولايت بندگان، به سوى بندگى خود بكشاند.

براساس آموزه هاى مكتب علوى، همه انسان ها آزادند و هرگز نبايد در كمند برده دارى و برده آفرينى ديگران، قرار گيرند. روشن است كه آنچه انسان را به بردگى ابرقدرت ها مى افكند و او را در كمند بندگى ديگران وا مى نهد، اسارت درونى او در كمند هواها و هوس هاست. آن كه از درون آزاد شده و كمند هوس را بريده و بندگى خداوند را پذيرفته، و شأن خود را فراتر از آن يافته كه در چنبر اطاعت كسى چون خودش قرار گيرد، هرگز استقلالش را وا نمى نهد و بردگى را نمى پذيرد. تنها چنين كسى شايستگى آزادى را دارد. به گفته امام على عليه السلام:

من قام بشرائط العبودية أهل للعتق... [ ر. ك: ح310. ]
آن كه به شرايط بندگى |خدا| قيام كند، شايسته آزادى است.

شرايط عبوديت، گردن نهادن به بندگى خداوند و پذيرفتن قوانين الهى است كه هيچ فرايندى جز استقلال، آزادى و حريّت واقعى نخواهد داشت و سرباز زدن از آن، بازگشت به رقّيت و بردگى است، گرچه با ظاهرى آزادى نما.

مردم دارى

مردمدارى، ارج نهادن به مردم، و توجّه به عموم آنان، از جلوه هاى والاى سياست هاى اجتماعى حكومت علوى است. در نگاه على عليه السلام، تعامل مردم، بايد از سرِ مهر و شفقت باشد و حاكمان، بايد به مردم، ديدگاه هاى آنها و آرمان هايشان ارج بگذارند. سياستمداران، در حكومت ها غالباً مى كوشند تا ملأ و قدرت مآب ها و به ديگر سخن، خواصّ عرصه ى سياست را راضى نگه دارند،گرچه به بهاى نارضايتى مردم.

امام على عليه السلام، در جهت عكس اين سياست فرموده اند:

فانّ سخط العامّة يجحف برضى الخاصّة وانّ سخط الخاصّة، يغتفر مع رضى العامّة. [ ر ك: ح 317. ]

به درستى كه خشم عمومى، به خشنودى خواص، زيان رساند، و خشم خواص، با رضايت عمومى قابل گذشت است.

امام على عليه السلام، به كارگزاران سفارش مى كرد كه با مردم، مهربان باشند و با آنها ارتباط مستقيم داشته باشند؛ شخصاً با آنها ديدار كنند و از مشكلاتشان، آگاه شوند. امام
مى فرمايد: مردم، غالباً رنج كشيده اند، درد ديده اند و بر آنها ستم روا شده است. بدين جهت، اگر فرصتى براى واگويى دردها و رنج ها پيدا كنند، شايد به درشتى سخن بگويند. لذا به كارگزاران خويش سفارش مى كند تا لحن درشت و گاه كَج خُلقى ها و تلخى ها و برخوردهاى ناصواب مردم را تحمّل كنند، هرگز در برخورد با آنان، خشم نگيرند، با چهره اى خندان و كلامى مهربان با مردم برخورد كنند، و اگر بر لغزش هايى از مردمانْ آگاه شدند كه در پنهان و به دور از ديده ى مردمْ انجام داده اند، در مورد آنها تفحّص نكنند.

امام على عليه السلام مى كوشيد كه پيوند مردم با حكومت، روشن، شفّاف و به دور از ابهام باشد. از اين رو، به كارگزاران سفارش مى كرد تا با تلاش و صداقت، زمينه هاىِ سوءظن مردم به حكومت را بزدايند، و اگر غوغاسالارانى با جوسازى، كارگزاران را به تجاوز به حقوق مردمْ متّهم كردند، سعى كنند كه با برخورد روياروى و صادقانه و توضيح و تشريح هاى شفّاف، دلايل اقدامات خود را روشن كنند و هرگز در ذهن مردمان، درباره ى حكومت، ابهامى باقى نگذارند، و اين همه، نشانِ ارج و عظمت مردم است در ديدگاه على عليه السلام.

/ 170