تشويق به كار - سیاست نامه امام علی(علیه السلام) نسخه متنی

تشويق به كار

167. امام على عليه السلام: آن گاه كه امور با يكديگر جُفت شدند، كسالت و ناتوانى با هم شدند و از آنها تهى دستى زاده شد.

168. امام على عليه السلام: دشمن مى دارم آن كس را كه در كار دنيايش تنبل است؛ چرا كه اگر در كار دنيا تنبل باشد، در كار آخرت، تنبل تر خواهد بود. 169. امام على عليه السلام: صبح خيزى هيچ يك از شما در راه خدا، گرانمايه تر نيست از صبح خيزى كسى كه براى فرزندان و خاندانش، آنچه را كه آنها را سامان بخشد، مى جويد.
170. امام على عليه السلام: آن كه دنياى حلال بجويد، تا بر پدر يا فرزند و يا همسرش مهربانى ورزد، خداوند، او را برانگيزاند، در حالى كه چهره اش چون ماه شب چهارده باشد.

171. امام على عليه السلام: شما را سفارش مى كنم به ترس از خداوند در نهان و آشكارا، و عدالت پيشگى در خشنودى و خشم، و كسب و كار در تنگ دستى و بى نيازى.

172. امام على عليه السلام: به درستى كه جستجوى زندگى حلال، |آدمى را| از كار آخرتْ باز نمى دارد.

173. امام على عليه السلام- در نامه اش به فرزندش حسن عليه السلام-: جستجوى آنچه را كه حلال و گوارا است، وامگذار؛ چرا كه از زندگى، به اندازه ى رفع حوايج، چاره اى نيست و آنچه برايت مقدّر شده، به تو خواهد رسيد.

174. امام على عليه السلام: ساعت هاى |زندگى| ديندار، سه بخش است: در بخشى با پروردگارش راز و نياز مى كند؛ در بخشى ديگر، به زندگى اش سامان دهد؛ و بخشى ديگر را در خوشى هاى حلال و شايسته مى گذراند.

سزاوار نيست كه خردمند، جز در يكى از اين حالت ها باشد: ساماندهى زندگى، گام برداشتن براى آخرت، و يا خوشى هاى حلال.

175. شرح نهج البلاغة- در گزارش صدقه هاى امير مؤمنان-: با دستانش كار مى كرد، زمين را مى كاشت، آبيارى مى كرد، درخت خرما مى كاشت، و همه ى اينها را خود به عهده داشت.

ر ك: بخش دهم/ويژگى هاى رفتارى/كار و عبادت،

پيشواى صدقه دهندگان، صدقه ى امام على.
عمارة البلاد [ العمارة- لغةً- نقيض الخراب "مفردات ألفاظ القرآن: 586"، وعمارة البلاد هي كلّ عمل ما من شأنه توفير الراحة والحياة الإنسانيّة الكريمة،
]

بعبارة اُخرى، عمارة البلاد في قاموس الثقافة المعاصرة تعني التنمية بمفهومها العامّ الشامل للتنمية الزراعيّة، والصناعيّة، والتجاريّة، وكلّ ما يضمن رفاهيّة العيش لدى الإنسان من قبيل توفير الماء، والكهرباء، وحماية البيئة، وغيرها.

ومن هنا فالعناوين التالية تُعدّ من قبيل ذكر الخاصّ بعد العامّ.

176- الإمام عليّ عليه السلام- في عهده إلى مالك الأشتر-: هذا ما أمر به عبد اللَّه عليٌّ أميرالمؤمنين مالكَ بن الحارث الأشتر في عهده إليه، حين ولّاه مصر: جباية خراجها، وجهاد عدوّها، واستصلاح أهلها، وعمارة بلادها [ نهج البلاغة: الكتاب 53، تحف العقول: 126. ]

177- عنه عليه السلام- ممّا كتبه إلى قرظة بن كعب الأنصاري-: أمّا بعد، فإنّ رجالاً من أهل الذمّة من عملك ذكروا نهراً في أرضهم قد عفا وادّفن، وفيه لهم عمارة على المسلمين، فانظر أنت وهم، ثمّ اعمر وأصلح النهر؛ فلَعمري لَأن يعمروا أحبّ إلينا من أن يخرجوا وأن يعجزوا أو يقصروا في واجب من صلاح البلاد. والسلام [ تاريخ اليعقوبي 203:2. ]

178- عنه عليه السلام: فضيلة السلطان عمارة البلدان [ غرر الحكم: 6562، عيون الحكم والمواعظ 6044:357. ]

راجع: السياسة الإقتصاديّة/سياسة أخذ الخراج.

آبادانى شهرها

[ امروزه بدان توسعه مى گويند كه شامل همه نوع آبادانى در مرحله هاى كشاورزى، صنعت، بازرگانى و خدمات است. از اين رو، عنوان هاى بعدى خاص هستند. ]

176. امام على عليه السلام- در عهدنامه اش به مالك اشتر-: اين است آنچه را بنده ى خدا، على، پيشواى مؤمنان، به مالك پسر حارث اشتر، در عهدنامه اش به وى فرمان داد، آن گاه كه او را بر حكومت مصر گمارد: گردآورى ماليات ها، نبرد با دشمنان، بهبود زندگى شهروندان، و آبادانى شهرها.

177. امام على عليه السلام- از نامه اش به قرظة بن كعب انصارى-: پس از حمد و سپاس خداوند؛ به درستى كه مردانى از اهل ذمّه، در قلمروِ حكومتى ات گزارش داده اند كه نهرى در سرزمين آنان، از ميان رفته و نابود شده است و آنان، داراى حقّ آبادانى بر مسلمانان هستند. در اين باره، تو و آنان بنگريد. پس نهر را آباد كرده، سامان ده. به جانم سوگند كه آباد كردن آنان، براى ما دلپذيرتر است از آن كه بيرون روند، يا تهى دست شوند، يا از وظيفه ى آبادى شهرها قصور ورزند. والسلام!

178. امام على عليه السلام: برترى حكمران، در آبادانى شهرهاست.

ر. ك: سياست هاى اقتصادى/ص 371 سياستِ گرفتن ماليات.

التنمية الزراعيّة

179- الإمام عليّ عليه السلام: من وجد ماءً وتراباً ثمّ افتقر فأبعده اللَّه [ قرب الإسناد 404:115 عن الحسين بن علوان عن الإمام الصادق عن أبيه عليهماالسلام، بحارالأنوار 10:65:103. ]

180- عنه عليه السلام: إنّ معايش الخلق خمسة: الإمارة، والعمارة، والتجارة، والإجارة، والصدقات... وأمّا وجه العمارة فقوله تعالى: هُوَ أَنشَأَكُم مِّنَ الْأَرْضِ وَ اسْتَعْمَرَكُمْ فِيهَا [ هود: 61. ]، فأعلمنا سبحانه أنّه قد أمرهم بالعمارة؛ ليكون ذلك سبباً لمعايشهم بما يخرج من الأرض؛ من الحبّ، والثمرات، وما شاكل ذلك، ممّا جعله اللَّه معايش للخلق [ وسائل الشيعة 10:195:13 نقلاً عن تفسير النعماني عن غياث بن إبراهيم عن الإمام الصادق عليه السلام،بحارالأنوار 46:93 و 47. ]

181- الإمام الباقر عليه السلام: إنّ عليّاً عليه السلام كان يكتب إلى اُمراء الأجناد: أنشدكم اللَّه في فلّاحي الأرض أن يُظلموا قِبلَكم [ قرب الإسناد 489:138 عن أبي البختري عن الإمام الصادق عليه السلام، بحارالأنوار10:33:100. ]

راجع: السياسية الإقتصاديّة/سياسة أخذ الخراج.

كتاب التنمية الاقتصادية في الكتاب والسنّة/الزراعة.