لطفا منتظر باشید ...
فصل نهم : تعصب و لجاج
اشاره
بى ترديد اساسى ترين پايه عبوديت و بندگى خدا تسليم و تواضع در برابر حق است و به عكس هرگونه تعصب و لجاجت مايه دورى از حق و محروم شدن از سعادت است. تعصب به معنى «وابستگى غير منطقى به چيزى » تا آنجا كه انسان حق را فداى آن كند و لجاجت به معنى اصرار بر چيزى است به گونه اى كه منطق و عقل را زير پا بگذرار، ثمره اين دو شجره خبيثه نيز «تقليد كوركورانه » است كه سد راه پيشرفت و تكامل انسانهاست.هنگامى كه به تاريخ انبياى بزرگ بازمى گرديم و علل انحراف و گمراهى اقوام پيشين را مورد بررسى قرار مى دهيم به خوبى مى توان دريافت كه اين سه امر(تعصب و لجاجت و تقليد كوركورانه) نقش اصلى را در انحراف آنها داشته است و قرآن مجيد پر است از اشارات روشن به اين مساله كه در يك بررسى فشرده در اينجا به سراغ آن مى رويم:
از قوم نوح(ع) آغاز مى كنيم، قرآن مجيد مى گويد:
1- و انى كلما دعوتهم لتغفر لهم جعلوا اصابعهم فى آذانهم واستغشوا ثيابهم و اصروا واستكبروا استكبارا (نوح،7)
2- و قالوا لاتذرن آلهتكم و لاتذرن ودا و لاسواعا و لايغوث و يعوق و نسرا (نوح،23) سپس به داستان هود نگاه مى كنيم، قرآن در باره آنها مى گويد:
3- قالوا اجئتنا لنعبد الله وحده و نذر ما كان يعبد آبائنا فاتنا بما تعدنا ان كنت من الصادقين (سوره اعراف،آيه 70) سپس نوبت به داستان ابراهيم(ع) مى رسد، قرآن در اين زمينه مى گويد:
4- اذ قال لابيه و قومه ما هذه التماثيل التى انتم لها عاكفون قالوا وجدنا آبائنا لها عابدين (سوره انبياء،آيات 52 و53)
5- قال هل يسمعونكم اذ تدعون او ينفعونكم او يضرون قالوا بل وجدنا آبائنا كذلك يفعلون (سوره شعراء،آيات 72تا74) سپس نوبت به قوم موسى و فرعون مى رسد، مى فرمايد:
6- قالوا اجئتنا لتلفتنا عما وجدنا عليه آبائنا و تكون لكما الكبرياء فى الارض و ما نحن لكما بمؤمنين (سوره يونس،آيه 78) سپس به عصر پيامبر گرامى اسلام بازمى گرديم و همين معنى را در سخنان و اعمال دشمنان آن حضرت نمايان مى بينيم:
7- و اذا قيل لهم اتبعوا ما انزل الله قالوا بل نتبع ما الفينا عليه آبائنا اولو كان آبائهم لايعقلون شيئا و لايهتدون (سوره بقره،آيه 170)
8- اذ جعل الذين كفروا فى قلوبهم الحمية حمية الجاهلية فانزل الله سكينته على رسوله و على المؤمنين و الزمهم كلمة التقوى و كانوا احق بها و اهلها و كان الله بكل شيئ عليما (سوره فتح،آيه 26)
9- و نيز مى فرمايد: و لو نزلناه على بعض الاعجمين فقراه عليهم ما كانوا به مؤمنين (سوره شعراء،آيات 198و199) گاه تعصب اقوام را بر ضد ديگر بيان مى كند و مى فرمايد:
10- و قالت اليهود ليست النصارى على شيئ و قالت النصارى ليست اليهود على شيئ و هم يتلون الكتاب كذلك قال الذين لايعلمون مثل قولهم فالله يحكم بينهم يوم القيامة فيما كانوا فيه يختلفون (سوره بقره،آيه 113) در جاى ديگر مساله تقليد كوركورانه و تعصب و لجاجت را به عنوان يك برنامه عمومى همه اقوام گمراه شمرده، مى فرمايد:
11- و كذلك ما ارسلنا من قبلك من قرية من نذير الا قال مترفوها انا وجدنا آباءنا على امة و انا على آثارهم مقتدون (سوره زخرف،آيه 23)
12- و يقولون ائنا لتاركوا آلهتنا لشاعر مجنون (سوره صافات،آيه 36)
