بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
9ـ در حديث كوتاه و پر محتوايى اميرمؤمنان على (عليه السلام) مىفرمايد: «اَشْرَفُ الْخَلائِقِ اَلْوَفاءُ; وفاى به عهد بهترين خلق و خوى انسان است». (1)10ـ اين بحث را با حديث مهم ديگرى از رسول خدا (صلّى الله عليه وآله) پايان مىدهيم (هر چند احاديث در اين زمينه بسيار فراوان است) فرمود: «اِذا نَقَضُوا الْعَهْدَ سَلَّطَ اللّهُ عَلَيْهِمْ عَدُوَّهُمْ; هنگامى كه مردم پيمان شكنى كنند خداوند دشمنانشان را بر آنان مسلط مىسازد». (2)در روايات بالا حقائق مهمى درباره اهميت وفاى به عهد و آثار عميق آن در زندگى فردى و اجتماعى انسان آمده به گونه اى كه وفاى به عهد به عنوان «اساس دين» و «نشانه يقين» و «سبب قرب به پيامبر در روز رستاخيز» و «سپر مهم در برابر حوادث اجتماعى» شمرده، اضافه بر اين روايات اسلامى تصريح دارد كه وفاى به عهد يك قانون جهان شمول است و مسلمان و كافر را در بر مىگيرد. وفاى به عهد سبب «سر بلندى و پيروزى» و پيمان شكنى سبب «محروميت از الطاف الهى» مىشود.
1ـ آثار فردى و اجتماعى وفاى به عهد
پيش از اين نيز گفته شد كه تمام پيشرفت هاى علمى و فرهنگى و اقتصادى كه نصيب انسان ها شده است مولود زندگى اجتماعى آنها است، تجارب به هم مىپيوندد، افكار به يكديگر ضميمه مىشود و صنايع و تمدنها دست به دست هم مىدهند و حركتى عظيم در جوامع انسانى پديد مىآيد.اگر انسانها جدا از هم مىزيستند طبعاً هر كسى مختصر تجربه زندگى خويش را با خود به گور مىبرد و همه افراد دائماً در جا مىزدند نه تحوّلى بود و نه پيشرفتى، نه تمدنى و نه فرهنگى و درست به همين دليل اسلام بيشترين اهميت را براى استحكام پيوندهاى اجتماعى قائل شده است و به يقين هر چيزى كه كمك به 1.غررالحكم، حديث 2859.2. بحارالانوار، جلد 97، صفحه 46، حديث 3.