شناسايي مسأله - تصمیم گیری از دیدگاه امام خمینی (ره) نسخه متنی

6ـ ارزيابي راه‏حلها. اين مرحله صرف كاربرد روشهاي آماري يا تجربه شخصي مي‏شود تا بتوان ميزان يا احتمال موفقيت را تخمين زد و يا محاسبه كرد.

7ـ انتخاب بهترين راه‏حل. اين مرحله، هسته اصلي فرايند تصميم‏گيري را تشكيل مي‏دهد. مدير، مسأله، هدفها و راه‏حلهاي قابل قبول را تجزيه و تحليل، و بهترين راه‏حل را انتخاب مي‏كند.

8ـ اجراي تصميم. سرانجام مدير از تواناييهاي اداري و سازماني خود استفاده، و دستورالعملهايي صادر مي‏كند تا نسبت به اجراي تصميم گرفته شده مطمئن شود.»14

شناسايي مسأله

1ـ نظارت يا كنترل محيط

2ـ تعريف مسأله

3ـ تعيين هدفها

4ـ شناسايي علت مسأله

حل مسأله

5ـ ارائه راه‏حلها

6ـ ارزيابي راه‏حلها

7ـ انتخاب بهترين راه‏حل

8ـ اجراي تصميم

روش عقلاني محدود

«مقصود از روش بخردانه يا عقلاني محدود اين است كه مديران براي اتخاذ تصميمات خوب يا مناسب بايد از روش منظم يا سيستماتيك استفاده كنند. هنگامي كه مديران با وضع آرام و بدون رقابت روبه‏رو مي‏شوند يا مسأله‏اي در دست دارند كه به خوبي قابل درك است از روش بخردانه استفاده مي‏كنند.

تصميماتي كه رهبران بزرگ بايد بگيرند، بسيار پيچيده است و نمي‏توان آنها را به‏صورت كامل درك كرد. از سوي ديگر عوامل محدود كننده زيادي هست كه رهبر يا شخص تصميم‏گيرنده را محدود مي‏كند. گذشته از اين محدوديتهاي شخصي، مثل شيوه تصميم‏گيري، فشار كار، كسب شهرت يا احساس عدم اطمينان و اعتماد ممكن است به‏صورت عوامل محدودكننده‏اي درآيد كه به صورت موانعي سد مسيري شود كه به راه‏حلها مي‏انجامد يا مانع از پذيرفتن يك راه‏حل شود. همه اين عوامل مانع از اين مي‏شود كه يك روش كاملاً بخردانه، كه به راه‏حل مطلوب مي‏انجامد، اجرا شود.»15
روش عقلاني محدود غالبا مناسب فرايندهايي از تصميم‏گيري است كه به صورت شهودي است. در تصميم‏گيري شهودي تجربه و قضاوت شخصي (نه رعايت اصول منطقي و استدلال) مورد استفاده قرار مي‏گيرد.

روش شهودي، روشي دلخواه يا غيرمنطقي نيست؛ زيرا بر سالها تجربه عملياتي مبتني است كه به صورت ناخودآگاه در وجود فرد انباشته شده است. تجربه زياد باعث مي‏شود كه رهبران نوعي احساس (حس ششم) نسبت به پيروان، پيدا، و ناخودآگاه راه حل جديد را ارائه كنند. امام خميني(ره) نيز از رهبراني بودند كه از اين روش در تصميمهاي خود بهره مي‏جستند و مشكلات را از طريق شهودي حل مي‏كردند:

«ما تكليف شرعي خودمان را عمل مي‏كنيم. من اينطور تشخيص دادم كه بايد اين كار را بكنيم.»16
بنابر اين امام خميني(ره) در بيشتر موارد حسّاس از روش تصميم‏گيري شهودي استفاده مي‏كردند و موفق هم بودند. در بسياري از موارد ممكن بود اطرافيان، ايشان را از تصميم منصرف كنند ولي معظّم له مي‏فرمودند بايد انجام شود؛ از جمله صدور فرمان عمليات غرورآفرين رزمندگان اسلام در محرم سال 62. با توجه به اينكه شب چهاردهم ماه بود و سراسر منطقه روشن، و در همان شب باران سيل‏آسا آمده، و منطقه را فرا گرفته بود، همه فرماندهان انتظار لغو عمليات را داشتند ولي فرماندهي كل قوا در ساعت مقرر دستور شروع عمليات را صادر فرمودند و به حول و قوه الهي موفق هم بود.