2ـ اصناف ملائكه - پیام امام امیرالمؤمنین (علیه السلام) جلد 1

كه منكر عوالم غيب به طور كامل هستند ملائكه را به قوا و انرژيهايى كه در طبيعت انسان و ساير موجودات قرار دارد تفسير كرده اند، در حالى كه يك مطالعه بسيار اجمالى روى آيات قرآنى اين طرز فكر را كاملا نفى مىكند چرا كه براى ملائكه و فرشتگان، عقل و شعور و ايمان و اخلاص و عصمت اثبات شده است.

2ـ اصناف ملائكه

فرشتگان انواع و اصناف بسيارى دارند كه در آيات و روايات به آنها اشاره شده است و چهار گروه عمده آنها همانها هستند كه در كلام «مولا على» (عليه السلام) در اين خطبه آمده است (عبادت كنندگان پروردگار، حافظان و نگهدارندگان حسابِ اعمال مردم، رسولان پروردگار به پيامبران و حاملان عرش).

امّا چنان كه گفتيم در آيات، اشاره به اصناف ديگرى از آنها نيز شده است. از جمله مأموران عذاب امّتهاى ظالم و سركش، امدادگران مؤمنان، مدبّرات امر و گيرندگان ارواح. ولى همه آنها را مىتوان در مدبّرات امر كه تدبير كنندگان امور جهانند، خلاصه كرد.

سنّت الهى بر اين جارى شده است كه براى نشان دادن قدرت و عظمت خويش و اهداف و اغراض ديگر، امور جهان هستى را به وسيله فرشتگانى كه سر بر فرمان او هستند و سستى و فتور و سهو و نسيان و كندى در اطاعت ندارند، اداره كند و هر يك از اصناف آنها برنامه اى معيّن و منظّم داشته، و كارگزاران كشور بى انتهاى حقّ باشند.

انسان هنگامى كه درباره اصناف و انواع فرشتگان و كارها و برنامه هاى عظيم و گسترده آنان مىانديشد احساس حقارت و كوچكى در خويش مىكند كه در اين عالم پهناور و مملوّ از كارگزاران حق و صفوف لشكريان خداوند و بندگان گوش به فرمان او، من چه كاره ام؟