1ـ فصاحت و بلاغت نهج البلاغه - پیام امام امیرالمؤمنین (علیه السلام) جلد 1

1ـ فصاحت و بلاغت نهج البلاغه

در قسمت اوّل يعنى فصاحت و بلاغت نهج البلاغه سخن سرايان و ادبا و نويسندگانى را مىبينيم كه عميقاً تحت تأثير زيبايى و شيرينى بيان و زيبايى تعبيرات و فنون ظريف بلاغت و ريزه كارى هاى دقيق فصاحت واقع شده اند و هر يك در اين زمينه سخنى دارند الهام بخش و نشاط آفرين، از جمله:

1ـ قبل از هر كس به سراغ گردآورنده نهج البلاغه كه خود از قهرمانان ميدان فصاحت و بلاغت بود و گوى سبقت را در اين ميان از بسيارى از فصحا و بلغاى عرب برده و ساليان درازى از عمر خود را صرف جمع آورى نهج البلاغه كرده است مىرويم، همان مردى كه به گفته دكتر «زكى مبارك» نويسنده معروف مصرى در كتاب «عبقرية الشريف الرّضى» «هرگاه به نثر او نگاه مىكنيم عالمى را مىبينيم كه نثر علمى او گواهى مىدهد كه از بزرگان ادباست... و هنگامى كه به شعر او مىنگريم شاعرى چيره دست با ذوقى مطبوع مشاهده مىكنيم و مهارت در اين دو ميدان در كمتر كسى ديده مىشود، افسوس كه تمام آثار شريف رضى امروز در دست نيست و اگر بود مىگفتيم او جايگاه منحصر به فرد در ميان بزرگان مؤلّفان دارد». (1)

به هر حال شريف رضى در مقدّمه زيباى نهج البلاغه چنين مىگويد: «كانَ اَميرُ الْمُؤْمِنينَ (عليه السلام) مَشْرِعَ الْفَصاحَةِ وَ مَوْرِدَها وَ مَنْشَأ الْبلاغَةِ وَ مَوْلِدَها وَ مِنْهُ ظَهَرَ مَكْنُونُها وَ عَنْهُ اُخِذَتْ قوانينُها وَ عَلى أمْثِلَتِهِ حَذا كُلُّ قائِل خَطيب وَ بِكلامِهِ اسْتَعانَ كُلُّ واعِظ بَليغ وَ مَعَ ذلِكَ فَقَدْ سَبَقَ وَ قَصَّرُوا وَقَدْ تَقَدَّمَ وَ خُّروا; اميرالمؤمنين (عليه السلام) سرچشمه فصاحت و منشأ بلاغت و زادگاه آن است و از او اسرار بلاغت آشكار گشت و قوانين و دستورات آن از وى گرفته شد بر شيوه او هر خطيب توانايى راه يافت و به گفتار او هر خطيب توانايى يارى جُست و با اين حال او در اين ميدان پيش رفت و ديگران فرو ماندند او تقدّم يافت و ديگران عقب ماندند».

1. كتاب عبقريّة الشريف الرّضى، ص 205، 206 و 209 (با تلخيص).