نكته ها - پیام امام امیرالمؤمنین (علیه السلام) جلد 1

بعضى نيز احتمال داده اند كه منظور روز قيامت است، زيرا تعبير به يوم معلوم در آيه پنجاه سوره واقعه درباره روز قيامت است كه مىفرمايد: «قُلْ اِنَّ الاَوَّلينَ وَ الآخِرينَ لَمَجْمُوعُونَ اِلى ميقاتِ يَوْم مَعْلُوم».

ولى اين احتمال بسيار بعيد به نظر مىرسد زيرا بنابراين تفسير، با تمام خواسته او موافقت شده، در حالى كه ظاهر آيات قرآن اين است كه با درخواست او به طور كامل موافقت نشده است، اضافه بر اين در آيه مورد بحث «يوم الوقت المعلوم» است و در سوره واقعه «يوم معلوم» مىباشد و اين دو با هم متفاوت است، بنابراين تفسير صحيح يكى از دو تفسير اوّل و دوّم است.

در حديثى نيز آمده است كه منظور از «يوم الوقت المعلوم» زمان قيام حضرت مهدى ـ عج ـ است كه به عمر ابليس پايان داده مىشود. (1)

البتّه اين سبب نخواهد شد كه عوامل گناه به كلّى از جهان ريشه كن شود و مسأله اطاعت و آزمايش الهى منتفى مىگردد; چرا كه عامل اصلى كه هواى نفس است به قوّت خود باقى است حتّى عامل انحراف شيطان نيز هواى نفس اوست. (2)

نكته ها

1ـ عظمت مقام انسان

از دلايل مهمّى كه نشان مىدهد انسان برترين موجود عالم خلقت و شريفترين مخلوق خدا و گل سرسبد آفرينش است آيات مربوط به سجود ملائكه براى انسان است كه در چندين سوره از قرآن روى آن تأكيد شده است (3) و نشان مىدهد همه فرشتگان بدون استثنا براى آدم سجده و خضوع كردند و اين دليل روشنى بر فضيلت آدم حتّى بر فرشتگان است و ظاهراً هدف از اين تأكيدهاى مكرّر قرآن،

1. تفسير نورالثّقلين، ج 3، ص 14، ح 46.

2. چگونگى تأثير هواى نفس همچنين تأثير شيطان در انحراف انسان به بهترين وجهى در مناجات دوّم از مناجاتهاى پانزده گانه امام على بن الحسين (عليه السلام) آمده است.

3. سوره بقره، آيه 34; سوره اعراف، آيه 11; سوره اسراء، آيه 61; سوره كهف، آيه 50 و سوره طه، آيه 116.