بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
مى گذارند خداوند هشدارهاى مكرّرى به آنها مىدهد; اگر اين هشدارها مؤثّر شد و بازگشتند چه بهتر وگرنه آنها را به حال خود وامى گذارد و مهلت كافى مىدهد تا بارشان سنگين تر شود. (1)از سوى ديگر وجود شيطان مايه آزمايش بزرگى براى انسانها و به تعبير ديگر سبب تكامل افراد با ايمان مىشود زيرا وجود اين دشمن نيرومند براى مؤمنان آگاه و كسانى كه مىخواهند راه حق را بپويند نه تنها زيان بخش نيست بلكه وسيله پيشرفت و تكامل است; زيرا مىدانيم پيشرفتها و تكاملها معمولا در ميان تضادها صورت مىگيرد و هنگامى كه انسان در مقابل دشمن نيرومندى قرار مىگيرد، تمام نيرو و توان و نبوغ خود را بسيج مىكند و به تعبير ديگر وجود اين دشمن نيرومند سبب تحرّك و جنبش هر چه بيشتر مىگردد و در نتيجه ترقّى و تكامل حاصل مىشود.امّا كسانى كه بيمار دل و سركش و آلوده و گنهكارند، بر انحراف و بدبختيشان افزوده مىشود و آنها در حقيقت مستحقّ چنين سرنوشتى هستند! «لِيَجْعَلَ ما يُلْقِى الشَّيْطانُ فِتْنَةً لِلَّذينَ فى قُلُوبِهِمْ مَرَض وَ الْقاسِيَةِ قُلُوبُهُمْ; هدف اين بود كه خداوند القاى شيطان را آزمايشى قرار دهد براى آنها كه در دلهايشان بيمارى است و آنها كه سنگدلند».«وَ لِيَعْلَمَ الَّذينَ اُوتُو الْعِلْمَ اَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ فَيُؤمِنُوا بِهِ فَتُخْبِتَ لَهُ قُلُوبُهُمْ; و نيز هدف اين بود كه آگاهان بدانند، اين حقّى است از سوى پروردگارت و در نتيجه به آن ايمان بياورند و دلهايشان در برابر آن، خاضع گردد». (2)سؤال 3: چگونه شيطان خود را برتر از آدم مىشمرد و بر حكمت خداوند معترض بود؟!در پاسخ بايد گفت خودخواهى و غرور، حجاب ضخيمى است كه شخص را از ديدن واقعيّات باز مىدارد; آن گونه كه ابليس را باز داشت. او نه تنها در مقام عصيان1. سوره آل عمران، آيه 178 و سوره روم، آيه 41.2. سوره حج، آيات 53 و 54.