بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
نقطه مقابل اين گونه احكام، احكامى است كه الزامى است و كم و زياد ندارد مانند روزه ماه رمضان كه همه مكلّفان بايد آن را در يك ماه معيّن انجام دهند و كم و زياد در روزه واجب، نيست (سوره بقره، آيات 183 تا 185).
نكته ها
1ـ جامعيّت قرآن
نخستين چيزى كه در اين فراز از كلام امام (عليه السلام) به چشم مىخورد مسأله جامعيّت قرآن مجيد و يا به تعبير ديگر مسأله اعجاز قرآن از نظر محتواست; زيرا در اين چهارده نكته اى كه امام (عليه السلام) درباره قرآن مجيد به آن اشاره فرموده، به قسمت عمده ريزه كاريهاى قرآن و تنوّع محتواى آن در تمام زمينه ها و در مسير پاسخگويى به نيازهاى انسان، از نظر اعتقادات و مسائل عملى و اخلاقى و واجبات و محرّمات و رابطه ميان قرآن و سنّت و احكام ثابت و موقّت و عام و خاص و مطلق و مقيد و ناسخ و منسوخ، پرداخته است و دقّت در آنها نشان مىدهد كه تا چه حد محتواى قرآن حساب شده و منطبق بر نيازهاى انسانهاست.اين محتواى دقيق و عميق و متنوّع و جامع ـ چنان كه در بحث اعجاز قرآن گفته ايم ـ يكى از ابعاد معجزه بودن قرآن مجيد است.چگونه باور مىشود انسان درس نخوانده اى از يك محيط تاريك جاهلى برخيزد و بدون استمداد از سرچشمه فيّاض وحى و تنها به اتّكاى فكر خودش، چنين كتابى عرضه بدارد، كتابى كه مملوّ از درسهاى عبرت و مثلهاى زيبا و گويا و احكام جامع و معارف عميق است.جالب اين كه امام (عليه السلام) در اين بيان كوتاهش گويى به يك دوره اصول فقه اشاره مىفرمايد و مطالب گسترده اى را كه امروز در علم اصول، بعد از قرنها تكامل يافته، فهرستوار مورد اشاره قرار مىدهد و مسائل مربوط به حلال و حرام، ناسخ و منسوخ، رخصت و عزيمت، خاص و عام، مطلق و مقيّد، محكم و متشابه، مجمل و