2ـ چرا از خلافت تعبير به «ارث» شده است؟
در عبارات فوق خوانديم كه امام (عليه السلام) مىفرمايد: «من ديدم كه ميراثم به غارت مىرود.» در اين جا سؤالى پيش مىآيد كه چرا از خلافت تعبير به «ميراث» شده است؟!پاسخ اين سؤال با توجّه به اين نكته روشن مىشود و آن اين كه خلافت يك ميراث الهى و معنوى است كه از پيامبر (صلى الله عليه وآله) به جانشينان معصومش مىرسد نه يك ميراث شخصى و مادّى و حكومت ظاهرى. شبيه اين تعبير در آيات قرآن نيز ديده مىشود آن جا كه «زكريا» از خداوند تقاضاى فرزندى مىكند كه «وارث او» و «وارث آل يعقوب» باشد (و بتواند به خوبى از ميراث نبوّت و پيشوايى خلق پاسدارى كند) «فَهَبْ لى مِنْ لَدُنْكَ وَلِياً يَرِثُنى وَيَرِثُ مِنْ آلِ يَعْقُوبَ». (1)در حقيقت اين ميراث متعلّق به همه امّت است ولى در اختيار امام و جانشين پيامبر (صلى الله عليه وآله) قرار داده شده است.در مورد كتب آسمانى مىخوانيم: «ثُمَّ اَوْرَثْنَا الْكِتابَ الَّذينَ اصْطَفَيْنا مِنْ عِبادِنا; سپس كتاب (آسمانى) را به گروهى از بندگان برگزيده خود به ميراث داديم.» (2) و از همين نظر در حديث مشهور نبوى آمده است: «اَلْعُلَماءُ وَرَثَةُ الاَنْبياءِ; دانشمندان وارثان پيامبرانند». (3)شاهد اين سخن تاريخ گوياى زندگى على (عليه السلام) است، او عملا نشان داد كه هيچ گونه دلبستگى به مال و مقام ندارد و خلاف را ـ بدون انجام وظايف الهى ـ همانند كفش كهنه بى ارزش، يا آب بينى حيوانى مىدانست، چگونه ممكن است براى از دست رفتن آن چشمى پرخاشاك و گلويى گرفته، داشته باشد؟بعضى احتمال داده اند كه منظور از اين «ميراث غارت شده»، «فدك» باشد كه1. سوره مريم، آيه 5 و 6.2. سوره فاطر، آيه 32.3. اصول كافى، ج 1، ص 32 و 34.