نكته ها - پیام امام امیرالمؤمنین (علیه السلام) جلد 1

در جمله سوّم بيان مىكند كه شكم خوارگى ها، بار او را سنگين كرد به گونه اى كه نتوانست بر روى پا بماند و به صورت بر زمين افتاد، در واقع با اين سه جمله درس عبرت مهمّى براى همه زمامداران و مديران جامعه بيان شده است كه اگر از موقعيّت خود سوء استفاده كرده و به دنيا اقبال كنند سوابق حسنه آنها از ميان مىرود و افكار عمومى به سرعت بر ضدّ آنها بسيج مىشود و دنياپرستى مايه سقوط سريع آنان مىگردد.

اين نكته نيز حائز اهميّت است كه همان چيزى كه عامل پيدايش خلافت عثمان شد عامل نابودى او گشت. افرادى مانند «سعد و قاص» و «عبدالرحمن بن عوف» و «طلحه» (بنابراين كه طلحه در شورا حضور داشته) به خاطر رسيدن به مال و منال دنيا به او رأى دادند و او را بر سر كار آوردند و همين مسأله گسترش يافت و حكومت عثمان مقبوليّت خود را در افكار عمومى از دست داد و در نتيجه شورش مردم، سقوط كرد.

بعضى از شارحان نهج البلاغه جمله «اِنْتَكَثَ عَلَيْهِ فَتْلُهُ» را به معناى در هم ريختن تدابيرى دانسته اند كه او براى تشكيل حكومتش به كار گرفته بود و ممكن است سپردن كارها به دست بستگانش، يكى از آن تدابير براى محكم كارى بوده باشد ولى همين امر نتيجه معكوس داد و رشته ها را پنبه كرد و مردم را بر ضدّ او شوراند.

نكته ها

1ـ چگونگى انتخاب خليفه دوّم و سوّم

مى دانيم خليفه دوّم، تنها يك رأى داشت و آن رأى «ابوبكر» بود كه به هنگام وداع با زندگى وصيّت كرد و با صراحت «عمر» را به جانشينى خود نصب نمود.

در بعضى از تواريخ آمده است كه «ابوبكر» در حال احتضار، «عثمان بن عفّان» را احضار نمود تا وصيّت او را نسبت به «عمر» بنويسد و به او گفت: بنويس بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحيم: اين وصيّتى است كه ابوبكر به مسلمانان نموده است. امّا بعد... اين