پیام امام امیرالمؤمنین (علیه السلام) جلد 1

كردند، افزون بر اين، امام (عليه السلام) در جبين آنها مىديد كه همه تحمّل پذيرش حق را ندارند; آرى حق تلخ و سنگين است، ولى بعداً مهاجران و انصار آمدند و به آن حضرت اصرار كردند كه خلافت را بپذيرد. «على» (عليه السلام) چاره اى جز پذيرش نديد سپس بر منبر قرار گرفت و مردم گروه گروه آمدند و با او بيعت كردند، تنها افراد اندكى سرباز زدند ولى امام (عليه السلام) اصرارى در اجبار آنان نداشت، از كسانى كه از بعيت سرباز زدند «سعد بن ابى وقّاص» و «عبدالله بن عمر» بود. (1)

به اعتقاد ما و مطابق مدارك غير قابل انكار، «على» (عليه السلام) از سوى خداوند به جانشينى پيامبر نصب شده بود، نه تنها در «غدير خم» كه در موارد متعدّدى، پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم) آن را تأكيد فرمود، هرچند به دلايلى كه اين جا جاى شرح آن نيست، بعد از رحلت پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم) گروهى به مخالفت با آن برخاستند، ولى به هر حال بعد از كشته شدن «عثمان» اعلام حمايت عجيب و فراگير از سوى مردم نسبت به آن شد، حمايتى كه حتّى در هيچ يك از نظامهاى دموكراسى به هنگام اخذ آرا، چنان حمايتى از كسى ديده نشده است و تنها نمونه آن در عصر پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم) در بيعتهايى همچون «بَيْعَتِ شَجَرَه» ديده مىشود، اين بيعت از شناختى كه مردم از روحيّات على (عليه السلام) و مقام علم و تقوا و زهد و مديريت او داشتند سرچشمه مىگرفت و زد و بندهاى سياسى مطلقاً در آن وجود نداشت و چنان پرجوش بود كه حتّى توطئه گران سياسى كه «على» (عليه السلام) را براى وصول به مقاصد خود عنصرى نامطلوب مىدانستند، در عمل انجام شده واقع گشتند و پيش از اين كه تصميمى بگيرند كار از كار گذشته بود; و اگر مردم را به حال خود رها مىكردند جامعه اى آزاد، آباد و مملوّ از عدل و داد، آن چنان كه قرآن مجيد طراحى كرده است به وجود مىآمد.

ولى چنان كه خواهيم ديد، همان توطئه گران و ريزه خواران خوان عثمانى و غارتگران بيت المال و هوس بازان ميدان سياست، تدريجاً به تحريك مردم

1. فى ظلال نهج البلاغه، ج 1، ص 96.