شرح و تفسير
پيوند مكتبى
همان گونه كه از گفتار بالا روشن شد، امام اين سخن را در پاسخ يكى از يارانش كه آرزوى حضور برادرش را در آن معركه داشت بيان كرد و به او فرمود: «آيا قلب و فكر و علاقه برادرت با ماست؟!» (فَقال لَهُ عَلَيْهِ السَّلامُ: اَهَوى اَخيكَ مَعَنا؟) «او در پاسخ عرض كرد: آرى» (فَقالَ: نَعَمْ).امام فرمود: «او نيز به طور مسلّم در اين صحنه با ما بوده و حضور داشته است!» (فَقَدْ شَهِدَنا).سپس افزود: « (نه تنها او حضور داشته بلكه براى تو بگويم كه) گروهى در اين لشكر ما حضور داشته اند كه هم اكنون در صلب پدران و رحم مادرانند (هنوز متولّد نشده اند) » (وَلَقَدْ شَهِدَنا! في عَسْكَرِنا هذا اَقْوام في اَصْلابِ الرِّجالِ وَ اَرْحامِ النِّساءِ).«همان اقوامى كه زمانهاى آينده آنها را به وجود مىآورد و آشكار مىسازد و لشكر ايمان به وسيله آنها قوى و نيرومند مىشود!» (سَيَرْعَفُ بِهِمُ الزَّمانُ، وَ يَقْوى بِهِمُ الإيمانُ).آرى آنها كه در هر زمان و مكان در آينده دور و نزديك با ما پيوند مكتبى دارند، همه جا با ما هستند هر چند تقدير الهى در ميان صفوف آنها در ظاهر جدايى افكند. ولى در عالم معنا همه با همند و در پيروزيها و بركات و حسنات الهى مشتركند.جمله «سَيَرْعَفُ بِهِمُ الزَّمانُ» ترجمه تحت اللفظى اش چنين است: «زمان آنها را همانند خوف رعاف (1) از بينى خود مىچكاند» اين تعبير ظاهراً اشاره به اين است كه همان گونه كه خون در عروق انسان وجود دارد هرچند آشكار نيست ولى لحظه اى فرا مىرسد كه آشكار مىشود و به سادگى و آسانى از بدن بيرون مىريزد، آنها نيز در باطن و درون اين جهان وجود دارند، ولى تدريجاً طبق زمانبندى الهى از مرحله1. «رعاف»: خونى كه از بينى بيرون آيد. (فرهنگ عميد).