پیام امام امیرالمؤمنین (علیه السلام) جلد 2

عمل مؤمن عمدتاً ناظر كارهاى الهى است.

به هر حال: به فرض كه تمام اين امور جنبه مادى داشته باشد، سخن مولى ناظر به عنوان امارت و حكومت بر مردم است كه يكى از ابعاد وجودى امام معصوم را تشكيل مىدهد، زيرا به عقيده علما و متكلّمان پيرو مكتب اهل بيت (عليه السلام) ، امام كسى است كه هم حاكم بر امور دين و هم دنيا، و هادى به سوى راه خداست، و هم مفسّر قرآن و مبيّن احكام، و گفتار و اعمال او سند قطعى الهى محسوب مىشود، و به همين دليل بايد معصوم باشد، و پرواضح است كه معصوم را جز خدا نمى شناسد، و از اين رو معتقدند كه نصب امام بايد از سوى خداوند صورت گيرد.

جمعى از شارحان نهج البلاغه گفتار ابن ابى الحديد را چنين پاسخ گفته اند كه اين خطبه ناظر به مسأله نصب امير است و ارتباطى با نصب امام از سوى خدا ندارد، و لذا مىفرمايد: «لابُدَّ لِلنّاسِ مِنْ اَمْير بَرٍّ اَوْ فاجِر»; و مىدانيم كه «امير فاجر»، «امام» نمى تواند باشد. ولى پاسخ روشنتر همان است كه در بالا ذكر كرديم كه امارت بخشى از مسؤوليت هاى امام است، (دقّت كنيد).

شاهد اين سخن آن است كه متكلّمان ما در كتب عقايد به هنگام ذكر ادله وجوب نصب امام (عليه السلام) مصالح دنيوى و آنچه را در اين خطبه آمده، نيز ذكر كرده اند.

به تعبير ديگر: شيعه معتقد به امارت جداى از امامت نيست، و تن دادن به امارت فاجر به هنگام عدم دسترسى به امام معصوم از باب ناچارى است، نه به عنوان هدف ايده آل و نهايى.