بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
صفحهى 165به گفته «ابن جوزى»، اگر كسى از زندانيان به خاطر شدت گرماى آفتاب، به سايه ديوار پناه مىبرد، نگهبانان او را با سنگ مىراندند; غذاى آنان نان جو مخلوط با نمك و مقدارى خاكستر بود، و كسانى كه مدتى در آن جا زندانى بودند، چهره هايشان تغيير مىيافت و سياه مىشدند به گونه اى كه هنگامى كه مادرى به سراغ فرزندش رفته بود او را نشناخت.شايد گوياترين سخن درباره «حجّاج» همان است كه از «شعبى» نقل شده كه مىگويد: «لَوْ اَخْرَجَتْ كُلُّ اُمَّة خَبِيْثَها وَفاسِقَها وَاَخْرَجْنَا الْحَجَّاجَ بِمُقَابِلَتِهِمْ لَغَلَبْنَاهُمْ; اگر هر امّتى خبيث ترين و فاسق ترين فرد خودرا مطرح كند و ما حجاج را در مقابل آنها بياوريم بر آنان غلبه خواهيم كرد».مرگ حجاج هم به صورت بسيار عبرت انگيزى واقع شد، گرفتار بيمارى شديد درونى شد كه از شدت آن فرياد مىكشيد سرماى سختى بر بدن او چيره شده بود، به طورى كه ظرفهاى مملوّ از آتش را در مقابل او مىگذاشتند و خودرا به قدرى به آنها نزديك مىكرد كه پوست بدنش مىسوخت ولى باز هم از شدت سرما مىلرزيد.آرى! او به آتش اين جهان، قبل از آتش آخرت، گرفتار شد.او در سال 95 هجرى در سن 54 سالگى از دنيا رفت و راهى جهنم شد (1).1. «مروج الذهب» «مسعودى»، جلد 3، صفحه 166 و تاريخ «ابن جوزى» بنا به نقل «سفينة البحار»، و سيره پيشوايان، صفحه 244 به بعد و شرح نهج البلاغه مرحوم «شوشترى»، جلد 6، صفحه 12 به بعد.