بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
صفحه‌ى 465در دوّمين نكته كه در واقع جنبه نتيجه نسبت به نكته اوّل، دارد مىفرمايد: «از اين رو شخص بصير و بينا آماده كوچ كردن از دنياست، حال آن كه كوردل اعمى، چشمش را به آن دوخته و به سوى آن حركت مىكند» (فَالبَصِيرُ مِنْهَا شَاخِصٌ، وَالاَْعْمَى إلَيْهَا شَاخِصٌ).بنابراين تفسير «شاخص» در دو معنا بكار رفته، و به اصطلاح مصداق «جناس تام» است; معنى اوّل از مادّه «شخوص» به معنى كوچ كردن و رخت بربستن است، و معنى دوّم خيره شدن و چشم به جايى دوختن و از حركت بازماندن، گويى چشم مىخواهد از حدقه بيرون آيد و از آن جا رخت بربندد.اين عبارت تفسير دوّمى دارد كه بسيارى از شارحان نهج البلاغه فقط همان را ذكر كردند و آن اين كه «شاخص» در اين جا به معنى كوچ كننده است منتها هنگامى كه گفته شود: «منها شاخص» يعنى از آن كوچ مىكند و هنگامى كه گفته شود «اليها شاخص» يعنى به سوى آن كوچ مىكند و فرق افراد بصير و كوردل در همين است.و در سوّمين و آخرين نكته مىفرمايد: «انسان بصير و بينا از آن (دنيا) زاد و توشه برمى گيرد در حالى كه كوردل براى آن، زاد و توشه مىاندوزد!» (وَالْبَصِيرُ مِنْهَا مُتَزَوِّدٌ، وَالاَْعْمَى لَهَا متْزَوِّدٌ).در اين تعبير لطيف نيز «متزوّد» به معنى كسى است كه زاد و توشه مىاندوزد، بينايان از آن براى سراى آخرت زاد و توشه مىاندوزند، همان گونه كه قرآن مجيد مىفرمايد: (وَتَزَوَّدُوا فَإنَّ خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوى) (1) ولى كوردلان براى زيستن و عيش و نوش در دنيا، زاد و توشه مىاندوزند; تفاوت اين دو مسير كاملاً مختلف، فقط با كلمه «منها» و «لها» مشخص شده است.1. بقره، آيه 197.
لطفا منتظر باشید ...
