بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
صفحهى 478سپس امام (عليه السلام) در پايان خطبه به يكى از ريشه هاى مهم انحراف آنها كه همان وسوسه هاى شياطين باشد اشاره كرده، و در تعبير زيبايى مىفرمايد: «شيطان شما را سرگردان ساخته (و راه سعادت و نجات را گم كرده ايد) واين فريبكار شما را به هلاكت افكنده، از خدا براى (نجات) خويش و شما يارى مىطلبم» (لَقَدْ اسْتَهَامَ بِكُمُ الْخَبِيثُ، وَتَاهُ (1) بِكُمُ الْغُرُورُ (2)، وَاللهُ الْمُسْتَعَانُ عَلَى نَفْسِي وَأَنْفُسِكُمْ).قرآن مجيد مىگويد: «(وَلَوْلاَ فَضْلُ اللهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ مَا زَكَى مِنْكُمْ مِنْ أَحَد أَبَداً) ; اگر فضل و رحمت الهى بر شما نبود هرگز احدى از شما پاك نمى شد». (3) و نيز مىگويد: «(وَلَوْلاَ فَضْلُ اللهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ لاَتَّبَعْتُمُ الشِّيطانَ إلاَّ قَلِيلاً) ; اگر فضل و رحمت خدا بر شما نبود جز عده كمى همگى از شيطان پيروى مىكرديد» (4).«إسْتَهامَ» از مادّه «هِيَامْ» (بر وزن قيام) به معنى راه رفتن بدون هدف است و كسى كه بدون هدف راه مىرود حيران و سرگردان است و هرگز به مقصدى نمى رسد و از آن جا كه شخص عاشق در زندگى خود سرگردان است اين واژه به1. «تاه» از مادّه «تيه» به معنى سرگردانى است و از مادّه «تَوْه» (بر وزن لوح) به معنى هلاكت است و معنى دوّم در عبارت بالا مناسب تر به نظر مىرسد.2. «غرور» اگر به ضم غين خواند شود به معنى فريب و نيرنگ است و اگر به فتح خوانده شود مفهوم وصفى دارد و به معنى شخص فريب كار است كه در آيات قرآن بر شيطان اطلاق شده است.در نسخه معروف «صبحى صالح» كه متن بالا از آن گرفته شده به صورت اوّل آمده است ولى در بسيارى از نسخ به صورت دوّم مىباشد و با توجه به هماهنگى جمله ها صورت دوّم مناسب تر به نظر مىرسد.3. نور، آيه 21.4. نساء، آيه 83.