لطفا منتظر باشید ...
شرح و تفسير
فزونى نفرات دليل بر پيروزى نيست
اين بخش از خطبه در واقع تأييد و تأكيدى است بر بخش اوّل، و به سه نكته اشاره مىكند:نخست دليلى است كه امام (عليه السلام) براى عدم حضور خليفه در ميدان نبرد اقامه مىفرمايد و مىگويد: «اگر عجم ها فردا چشمشان به تو افتد مىگويند اساس و ريشه عرب اين است، و اگر آن را قطع كنيد راحت خواهيد شد، اين تفكّر، آنها را در مبارزه با تو و طمع در نابودى و آزارت حريص تر و سرسخت تر مىكند» (إنَّ الأَعَاجِمَ إنْ يَنْظُرُوا إلَيْكَ غَداً يَقُولُوا: هذَا أَصْلُ الْعَرَبِ، فَإذَا اقْتَطَعْتُمُوهُ استَرَحْتُمْ، فَيَكُونُ ذلِكَ أَشَدَّ لِكَلَبِهِمْ (1) عَلَيْكَ، وَطَمَعِهِمْ فِيكَ).نكته ديگر اين كه: «(از هجوم و حركت دشمن وحشتى به خود راه نده و) آنچه يادآور شدى كه آنها به سوى جنگ با مسلمانان آمده اند (و اين دليل قوت و قدرت آنهاست، و تو را نگران ساخته) خداوند سبحان بيشتر از تو حركت آنها را ناپسند مىدارد، و او بر تغيير آنچه نمى پسندد تواناتر است» (فَأَمَّا مَا ذَكَرْتَ مِنْ مَسِيرِ الْقَوْمِ إلَى قِتَالِ المُسْلِمِينَ، فَإنَّ اللهَ سُبْحَانَهُ هُوَ أَكْرَهُ لِمَسِيرِهِمْ مِنْكَ، وَهُوَ أَقْدَرُ عَلَى تَغْيِيرِ مَا يَكْرَهُ).اين عبارت نشان مىدهد كه «عمر» قبلاً گفته بود جمعيّت فارسى زبان به سوى ما حركت كرده اند و قصد جنگ با ما را دارند، و اين نشان مىدهد آنها قوّت و قدرتى عظيم در خود مىيابند، و به حسب ظاهر و شواهد تاريخى نيز مطلب همين گونه بود، ولى امام (عليه السلام) براى تقويت روحيه او مسأله قدرت خدا و عنايت خاص او را نسبت به مسلمين يادآور شد، همان چيزى كه بارها در1. «كلب» به معنى اذيت و آزار است.
