پیام امام امیرالمؤمنین (علیه السلام) جلد 5

‌صفحه‌ى 666

فرستاد تا علف هرزه هاى شرك و بت پرستى را از بوستان فكر و روح آنها بركَنَد و توحيد و خداپرستى را جلوه گر سازد و اين در واقع كار همه انبيا و پيامبران الهى بود كه توحيد را از آلودگى به شرك پاك مىكردند.

و در ادامه اين سخن به معرفى قرآن و آثار سازنده آن در فكر و عمل پرداخته مىگويد: «خداوند سبحان! در كتاب خويش بر بندگان تجلى كرد، و آشكار شد، بى آن كه او را ببينند بلكه اين تجلى به وسيله آيات قدرتش بوده كه به آنان ارائه كرده است» (فَتَجَلَّى (1) لَهُمْ سُبْحَانَهُ فِي كِتَابِهِ مِنْ غَيْرِ أَنْ يَكُونُوا رَأَوْهُ بِمَا أَرَاهُمْ مِنْ قُدْرَتِهِ).

اين سخن اشاره به آيات توحيد و بيان اسما و صفات خداوند است كه دقت در آنها چنان در انسان اثر مىگذارد كه گويى خدا را مىبيند، آرى مىبيند اما با چشم دل نه با چشم سر.

بعضى احتمال داده اند: منظور از «كتاب» در اين جا، كتاب آفرينش و جهان تكوين است كه مملوّ از آثار و نشانه هاى خداست كه بر هر چه نظر كنيم سيماى او مىبينيم و سرهاى سرافرازان را در پاى او مشاهده مىكنيم (2) ولى با توجه به اين كه در جمله قبل، اشاره به قرآن شده و در جمله بعد اشاره به انذارهاى الهى آمده است اين معنا بعيد به نظر مىرسد و به يقين منظور از كتاب همان قرآن مجيد است.

و از آن جا كه تجلى پروردگار به وسيله آيات قرآنى ممكن است اين توهم را

1. «تجلّى» از مادّه «تجلّي» و از ريشه «جلو» (بر وزن دلو) به معنى ظهور و بروز گرفته شده و تجلّى خداوند به اين معناست كه آثار ونشانه هاى او چنان آشكار است كه گويى مىتوان او را در لابه لاى اين آثار ديد.

2. شاعر مىگويد: