ماهيت بشرط شىء، ماهيّت مخلوطة و بشرط لا، مجرّده ولابشرط، مطلقه ناميده مى شود. و مقسمِ اقسام سه گانه، ماهيت است. و آن همان كلى طبيعى است كه به نام لابشرط مَقسمى ناميده مى شود. لا بشرط مَقسمى همانند مخلوطه به دليل وجود بعض اقسامش در خارج، در خارج موجود است.
شرح
از آن نظر كه مَقسم با قِسم، متحد است اگر قِسم در ظرفى يافت شد مقسم هم به وجود قسم در همان ظرف، يافت خواهد شد. اگر اسم يا فعل يا حرف در جايى تحقق يافت با تحقق هر يك از اين اقسام، مقسم كه كلمه باشد متحقق خواهد شد. در ما نحن فيه هم مطلب چنين است; زيرا با تحقق ماهيت مخلوطه كه همان ماهيت منضّم به ضمايم هست، مقسم كه ماهيت لابشرط هست تحقق مى يابد.
متن
والموجود من الكلّىّ فى كلّ فرد غير الموجود منه فى فرد آخر بالعدد. ولو كان الموجود منه فى الأفراد الخارجيّة واحداً بالعدد كان الواحد كثيراً بعينه، وهو محالٌ، وكان الواحد متّصفاً بصفات متقابلة، وهو محالٌ. وهذا معنى قولهم: «إنّ نسبة الماهيّة إلى أفرادها كنسبة الآباء الكثيرين إلى أولادهم، لا كنسبة الأب الواحد إلى أولاده الكثيرين.» فالماهيّة كثيرة فى الخارج بكثرة أفرادها، نعم هى بوصف الكليّة والاشتراك واحدة موجودة فى الذهن ـ كما سيأتى.
لطفا منتظر باشید ...
