نكته چهارم اينكه جنس و ماده ذاتاً يكى هستند، ولى از نظر اعتبار مختلفند. ماده زمانى كه لابشرط ملاحظه گردد جنس است. و جنس زمانى كه بشرط لا ملاحظه گردد ماده است.همچنين فصل و صورت ذاتاً متحد و اعتباراً مختلفند. فصل بشرط لا، صورت است، همانطور كه صورت لا بشرط، فصل مى باشد.
شرح
ميان ماده و جنس فرقى نيست. مراد از هر دو همان جزء مشتركى است كه در ماهيت نوعى وجود دارد. لكن وقتى آن جزء مشترك را لا بشرط لحاظ كنيم. ـ به گونه اى كه بتواند به فصل ضميمه شود ـ آن را «جنس» خواهيم خواند. و اگر بشرط لا ملاحظه نماييم ـ به گونه اى كه او تنها ملاحظه شود و قابل انضمام به فصل نباشد ـ «ماده» ناميده مى شود. در هر دو اعتبار، اين دو ذاتاً يك چيز هستند.جزء مختص هم همينطور است. اگر آن را لا بشرط لحاظ نماييم فصل بوده قابل انضمام و حمل بر ديگرى است. و اگر آن را بشرط لا لحاظ نماييم غير قابل انضمام و غير قابل حمل بر ديگرى خواهد بود.متنوهذا فى الجواهر المادّية المركّبه ظاهر، فإنّ المادّة والصورة موجودتان فيها خارجاً فيؤخذ منهما معنى المادّة والصورة، ثمّ يؤخذان لا بشرط فيكونان جنساً وفصلا. وأمّا الأعراض فهى بسائط خارجيّة غير مركّبة من مادّة وصورة، فما به الاشتراك فيها عين ما به الامتياز، لكنّ العقل يجد فيها مشتركات ومختصّات فيعتبرها أجناساً و فصولا لها ثمّ يعتبرها بشرط لا، فتعود موادّ وصوراً عقليّة لها. والأمر فى الجواهر المجرّدة أيضاً على هذه الوتيره.
لطفا منتظر باشید ...
