سوم، قضايايى كه مشتمل بر حمل اولى هستند، مانند «انسان، انسان است» رابطه اى در آنها وجود ندارد، مگر به اعتبار ذهنى. و نيز در هلّيات بسيطه، مانند «انسان موجود است»; زيرا معنا ندارد كه رابط، بين شىء و نفس آن برقرار شود.
شرح
از آنجا كه در حمل ذاتى اولى، حمل مفهوم بر مفهوم و ذات بر خودش هست، مباينتى بين موضوع و محمول حكمفرما نيست تا نياز به وجود رابط، جهت ربط بين آن دو باشد. مثلا در جمله «انسان، انسان است» به جهت آنكه محمول، عين موضوع هست مباينت و دوگانگى حقيقى بين آنها نيست.سپس مصنّف مى فرمايد: «الا بحسب الاعتبار الذهنى» يعنى گرچه در حمل اولى، حمل مفهوم بر مفهوم هست، لكن در جاى خودش گفته شده كه در حمل اولى بايد بين موضوع و محمول تغاير ذهنى ولو به اجمال و تفصيل حاكم باشد تا مُصحِّح و مجوّز حمل باشد. وقتى مى گوييم «انسان، حيوان ناطق است» انسان، مجمل و حيوان ناطق، تفصيل آن است. البته توجيه ديگرى نيز براى حمل انسان بر انسان وجود دارد كه بين موضوع و محمول مغايرتى ترسيم مى نمايد تا مصحّح و مجوز حمل محمول بر موضوع گردد.(1) حال كه به حسب اعتبار ذهنى در حمل اولى، تغاير را فرض كرديم به وجود رابط نياز مى افتد تا آن دو را به هم پيوند دهد.همچنين در هليات بسيطه، مانند «انسان موجود است» نيز رابط، وجود ندارد; زيرا براى انسان صرف نظر از وجود او حقيقتى نيست تا رابط، ميان او و وجود او ارتباط برقرار كند.
متن
الرابع: أنّ العدم لا يتحقق منه رابط ، إذ لا شيئيّة له ولا تميّز فيه. ولازمه أنّ القضايا الموجبة التى أحد طرفيها او كلاهما العدم، كقولن زيد معدوم وشريك البارى معدوم لا عدم رابطاً فيها، اذ لا معنى لقيام عدم بعدمين او بوجود وعدم ولا شيئيّة له ولا تميّز، اللّهمّ إلاّ بحسب الاعتبار الذهنىّ.
لطفا منتظر باشید ...
