اقسام غسل از ديدگاه عارفان - عرفان اسلامی جلد 4

به قول فيض كاشانى :

اقسام غسل از ديدگاه عارفان

عارف بيدار دل ، مرحوم سيد حيدر آملى ، غسل را به سه كيفيت ترسيم كرده ، غسل بر طريق آنان كه جز به ظاهر قواعد نمى‏نگرند ، غسل بر طريق آگاهان ، غسل بر طريق حقيقت بينان .

اما غسل اهل شريعت : غسل نزد آنان مشتمل بر واجبات و مستحبات و محرمات و مكروهات است كه شرح هريك مفصل است .

مقصود اصلى از غسل ، غسلى است كه بر انسان ايجاد طهارت جهت اعمال واجبه مى‏كند . در چنين غسلى بايد نيت كرد . سپس ترتيب فقهى غسل كه سر و گردن و طرف راست و طرف چپ بدن است در شستشو مراعات نمود .

و اما غسل آگاهان و اهل طريقت : يعنى آنان كه به معنويت مسائل نظر دارند ؛ طهارت آنان پس از غسلى كه شستشوى سر و گردن و راست و چپ بدن است ، طهارت از جنابت حقيقى است .

و آن جنابت محصول عشق غلط به دنيا است ، دنيايى كه در حقيقت مانند زنى است كه هر ساعت در آغوش شوهرى است ، آن دنيايى كه براى على عليه‏السلام به مانند يك زن عشوه‏گر ممثل شد و حضرت به او خطاب كرد :

قَدْ طَلَّقْتُكَ ثَلاثا لا رَجْعَةَ فيها[204] .

من تو را سه طلاقه كرده‏ام و رجوعى در كار نيست .

و اگر دنيا مانند زن يا در حكم زن نبود ، شخصيتى چون حضرت مولى الموحدين اين چنين به آن خطاب نمى‏كرد !

بر اساس اين حقيقت هركس به كمك نفس يا روح يا قلب با چنين دنيايى جمع شود ، جنب حقيقى است كه همان دورى از حضرت اوست .