3 ـ دعا همراه با حركت و عمل - عرفان اسلامی جلد 4

اتفاقا حديثى هم از پيغمبر باقى است ، مبنى بر اين‏كه خداوند به نيت‏ها توجه دارد نه به ظاهر و اعمال ظاهر انسان ها ؛ چه بسا ممكن است كه كسى ما را به زبان ستايش كند ، اما دلى لبريز از نفرت و كينه نسبت به ما داشته باشد .

پس دل هاى پاك و نيات صادقانه معيار ارزشيابى در كارها است و خداوند به دل هاى پاك توجه مى‏كند .

اهميت و ارزش دل و آنچه در آن مى‏گذرد تا بدان جاست كه پيامبر اسلام صلى‏الله‏عليه‏و‏آله فرموده :

مَنْ أَحَبَّ قَوْما فَهُوَ مِنْهُمْ[346] .

3 ـ دعا همراه با حركت و عمل

اصل قرار دادن نيت در خصوص كارها ممكن است اين اشتباه را در پى آورد كه گروهى بى‏هيچ كارى ، دست روى دست بگذارند و به اميد اين‏كه نيت فلان كار نيك را دارند ، دل خوش سازند .

متأسفانه بسيارى از مردم براى كارها كلاه شرعى درست مى‏كنند ، مثلاً اگر دروغ مصلحت‏آميز را جايز بدانيم ، اما حدود «مصلحت» را تعيين نكنيم ، آيا كدام دروغ است كه در آن مصلحتى ملحوظ نباشد ؟

پس بايد توجه داشت كه اصلْ قرار دادن نيت از آن روست كه اگر كارى را با نيت درست شروع كنيم ؛ اما امكانات و قدرت ما براى كمال آن كافى نباشد يا مثلاً به منظور اصلاح امرى آن را خراب‏تر كنيم ، از لحاظ شرعى و اخلاقى مسؤوليتى متوجه ما نيست ، در صورتى كه امكان اصلاح آن از دست ما برود و گرنه در يك‏جا نشستن و دست روى دست گذاشتن هيچ مشكلى را حل نمى‏كند ، حتى اگر نيت انجام كارى را داشته باشيم ، چرا كه نيت راه رفتن به تنهايى كافى نيست كه ما را از جايى به جايى ببرد ، مگر اين‏كه راه رفتن و حركت را با نيت همراه سازيم .

در مورد دعا نيز وضع همين طور است ، درخواست چيزى از خداوند بى‏آن‏كه در جهت كسب آن كوشش كنيم ، كوچك ترين اثر مثبتى نخواهد داشت .

دعا در حقيقت يعنى اقدام و كوشش در جهت مطلوب و اين همان مطلبى است كه به صورت مَثَل مى‏گويند :

«از تو حركت از خدا بركت» .