تا بارگاه معبود - عرفان اسلامی جلد 4

تا بارگاه معبود

آرى ، پاكان و صديقان را اوصافى ديگر و حيثيت و هويتى غير آن است كه ديگران را ، پاكان و صديقان را قلبى و روحى و نفسى و عملى غير عموم است .

اينان از هنگام شروع بيدارى و بينايى به تصفيه تمام وجود برخاستند و در خانه هستى خود غيرى باقى نگذاشتند ، كمال ذلت را يافتند تا عزيز شدند ، كمال خضوع و خشوع را آوردند تا سرور و امير گشتند ، به مرگ اختيارى مردند ، تا زنده شدند ، حقيقت بهشت و جهنم را در اعمال يافتند ، تا از جهنم براى ابد آزاد و مستعد ورود به بهشت الهى در قيامت شدند .

جلال و جمال و كمال و حقيقتى جز حضرت احديت نيافتند و آنچه غير او يافتند ، از شؤون حضرت دوست يافتند و تا اين‏گونه نمى‏شدند به بساط خدمت راه نمى‏يافتند و اذن مجالست براى جلوس در مقام قرب نمى‏يافتند .

سعيد الدين سعيد فرغانى در « شرح تائيه ابن فارض » در شرح اين بيت كه به عنوان مقول قول حق است :

چنين گويد : راه به بارگاه عشق و وصل حضرت ما ، جز نيستى و فناى حقيقى نيست و خانه‏هاى اسما و صفات حضرت ما كه مراتب وصل حقيقى‏اند ، با آشيانه‏هاى وجود مقيد مجازى و اسما و صفات مستعار امتيازى تو ، پشت تا پشت افتاده‏اند ، من جهة القدوم و الحدث .

پس تا يك سر موى از هستى مقيد تو و اضافت اسما و صفات از قول و فعل و علم و عمل و غير آن ، به خودى خودت در تو باقى و ثابت است و تو در بند آنى كه آن را وسيلت وصول به جناب وصل ما سازى ، چنان است كه مى‏خواهى كه در خانه‏هاى مراتب وصل حضرت ما ، از راه پشت بام درآيى و هرگز كسى اين را ميسر نشود و از اين راه بى‏راهى بقاى هستى و آگاهى مضاف به تو كه پشت و بام اين خانه‏هاست ، هيچ كس به اين خانه‏هاى مراتب وصل ما نرسيده است و نتواند رسيد .

چه اطراف اين بارگاه از باروى عزت :

إِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِيعاً [356] .

همه عزت و توانمندى براى خداست .

و سدّ محكم :

وَلَيْسَ الْبِرُّ بِأَن تَأْتُوا الْبُيُوتَ مِنْ ظُهُورِهَا وَلَكِنَّ الْبِرَّ مَنِ اتَّقَى وَأْتُوا الْبُيُوتَ مِن أَبْوَابِهِا [357] .

و نيكى آن نيست كه به خانه‏ها از پشت آن‏ها وارد شويد ، [ چنان كه اعراب جاهلى در حال احرام حج از پشت ديوار خانه خود وارد مى‏شدند نه از در ورودى ] بلكه نيكى [ روش و منشِ ] كسى است كه [ از هر گناه و معصيتى ] مى‏پرهيزد . و به خانه‏ها از درهاى آن‏ها وارد شويد .

حصنى عظيم منيع دارد و باز درهاى آن خانه‏هاى اسما و صفات كه مراتب وصل مااند و آن درهاى محض فنا و محو آثار و حظوظ است ، بالكليه از كوفتن چون تويى كه هنوز از سر حظوظ خود برنخاسته‏اى و لذت وصال ما به قيمتى از هستى خود مى‏طلبى چنان بسته است كه هرگز به اين كوفتن تو گشاده نشود !!