قرآن كريم به صراحت و قطعيت دلالت دارد بر اينكه هركس در حد ظرفيت و امكان و استعدادش در خط پر بركت بندگى و مسير عبادت و دايره اطاعت قرار گيرد مشمول رحمت و فضل است : إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللّهِ أُولئِكَ يَرْجُونَ رَحْمَةَ اللّهِ وَاللّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ [374] .يقيناً كسانى كه ايمان آورده ، و آنان كه هجرت كرده و در راه خدا به جهاد برخاستند ، به رحمت خدا اميد دارند ، و خدا بسيار آمرزنده و مهربان است . وَأَمَّا الَّذِينَ ابْيَضَّتْ وُجُوهُهُمْ فَفِي رَحْمَةِ اللّهِ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ [375] .و اما آنان كه چهرههايشان سپيد گشته همواره در رحمت خدايند ، و در آن جاودانهاند . فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا بِاللّهِ وَاعْتَصَمُوا بِهِ فَسَيُدْخِلُهُمْ فِي رَحْمَةٍ مِنْهُ وَفَضْلٍ وَيَهْدِيهِمْ إِلَيْهِ صِرَاطاً مُسْتَقِيماً [376] . اما كسانى كه به خدا ايمان آوردند و به او تمسّك جستند ، به زودى آنان را در رحمت و فضلى از سوى خود درآورد ، و به راهى راست به سوى خود راهنمايى مىكند . فَلَوْلاَ فَضْلُ اللّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ لَكُنْتُمْ مِنَ الْخَاسِرِينَ [377] .و اگر فضل و رحمت خدا بر شما نبود ، قطعاً از زيانكاران بوديد . قُلْ بِفَضْلِ اللَّهِ وَبِرَحْمَتِهِ فَبِذلِكَ فَلْيَفْرَحُوا هُوَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ [378] .بگو : [ اين موعظه ، دارو ، هدايت و رحمت ] به فضل و رحمت خداست ، پس بايد مؤمنان به آن شاد شوند كه آن از همه ثروتى كه جمع مىكنند ، بهتر است .وَلَوْلاَ فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ مَا زَكَى مِنكُم مِن أَحَدٍ أَبَداً وَلكِنَّ اللَّهَ يُزَكِّي مَن يَشَاءُ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ [379] .و اگر فضل و رحمت خدا بر شما نبود ، هرگز احدى از شما [ از عقايد باطل و اعمال و اخلاق ناپسند ] پاك نمىشد ، ولى خدا هر كه را بخواهد پاك مىكند و خدا شنوا و داناست . در باب رحمت و فضل حضرت حق روايات زياد و بسيار مهمى وارد شده كه در طول مباحث آينده كتاب به خصوص در باب توبه به آنها اشاره خواهد شد و در اينجا از باب نمونه به يك روايت اكتفا مىشود :عَنِ الصّادِقِ عليهالسلام : إِذا كانَ يَوْمَ الْقِيامَةِ نَشَرَ اللّهُ تَبارَكَ وَتَعالى رَحْمَتَهُ حَتّى يَطْمَعَ إِبْليسُ في رَحْمَتِهِ[380] . از امام صادق عليهالسلام آمده : زمانى كه قيامت شود ، از جانب حضرت حق آن چنان نشر رحمت شود كه ابليس هم در رحمت آن جناب طمع كند !!