عرفان اسلامی جلد 4

قَالَ رَسُولُ اللّهِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله : فِى السِّواكِ ثَمانِيَةُ خِصالٍ : يَطيبُ الْفَمَ ، وَيَشُدُّ اللّثَّةَ ، وَيَجْلُو الْبَصَرَ ، وَيَذْهَبُ بِالْبَلْغَمِ ، وَيَفْرَحُ الْمَلائِكَةَ ، وَيُرْضِى الرَّبَّ ، وَيَزيدُ الْحَسَناتِ ، وَيَصِحُّ الْمِعْدَةَ[109] ؛

پيامبر اسلام صلى‏الله‏عليه‏و‏آله فرمود : در مسواك هشت خصلت است :

دهان را پاكيزه مى‏كند ، لثه را محكم مى‏نمايد ، به چشمان جلا و روشنايى مى‏دهد ، بلغم را از بين مى‏برد و فرشتگان را شاد و خداوند را خشنود مى‏سازد ، به حسنات مى‏افزايد و بهداشت معده است .

اما كلمه « طيب » از نظر مفهوم وسيع‏تر از لغت طاهر است ، در حقيقت پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله مى‏خواهند بفرمايند :

مسواك نفعش شامل پاكى دندان ، قسمت‏هاى جوار دندان ، پاكيزگى دهان و زيبايى ميناى دندان و زيبايى چهره انسان است .

استحكام لثه با مسواك زدن به علت برطرف شدن آلودگى‏هايى است كه در شيار بين دندان ها و لثه‏ها وجود دارد و همين آلودگى هاست كه با مسواك برطرف مى‏شود و لبه لثه را كه مرتب در آلودگى‏ها غرق بوده از بين برده و لثه محكم و نو مى‏روياند .

اما جلاى چشم : شما وقتى عينك غبار نشسته خود را خوب پاك مى‏كنيد يا سربازى كه تفنگ خود را خوب تميز مى‏كند ، مى‏گويند : جلا يافت و آنچه در طب وارد است ، همين كلمه جلاست .

اگر در حوالى چشم‏ها هر عامل عفونى و آلودگى برطرف شود ، جلا و جلوه خاصى مى‏يابد و بر عكس اگر دچار همسايه بد شود رو به كدورت مى‏رود ، تا آنجا كه ممكن است يك دندان چركين يا يك سينوس عفونت يافته ، چشم را تار و حتى به طرف كورى بكشاند و چه بسا وجود يك كانون عفونى در دهان و دندان بر كليه يا كبد اثر گذاشته و غيرمستقيم جلا و روشنايى چشم را كم نمايد .

نبىّ اكرم در هر مطلبى حتى در مورد جلاى چشم به ذكر خواص مسواك زدن و اثر آن بر اعضاى مجاور پرداخته‏اند ، گويا اصطلاحات طبى است كه از دهان حضرت خارج مى‏شود .

مثلاً براى دهان كلمه « طيب » انتخاب مى‏فرمايد و براى لثه كلمه « شدت » و براى چشم كلمه « جلا » و پس از اين‏كه انگشت بر دگمه احساسات و عواطف پيروان خود مى‏گذارند و مى‏گويند :

اى مسلمان ! تو اگر دهانت را طيب و لثه‏ات را شديد و چشمت را جلا دادى و برادرت و افراد ديگر خانواده‏ات و همه اين كار را كردند ، به سلامتى اجتماع مسلمانان افزوده شده و پيشبرد اجتماع مسلمانان به طرف يك بهداشت صحيح و اصولى نه تنها فرشتگان را شاد مى‏سازد ، بلكه آن كه خالق فرشتگان و دهان و لثه و چشم است ، راضى مى‏گردد .

با توجه به اين‏كه هركس خدا از او راضى است ، بهداشت روحى و روانى بسيار جالبى هم دارد ، علاوه بر اين‏كه از اين راه بر حسنات خود افزوده و مأجور و مثاب است معده خود را صحت بخشيده است .