عرفان اسلامی جلد 4

درباره مسواك زدن با وضو آورده‏اند كه مردى قبل از وضو فراموش كرد كه مسواك بزند . نزد حضرت صادق عليه‏السلام آمد و جريان را به عرض حضرت رساند .

حضرت فرمود : اكنون كه قبل از وضو مسواك را فراموش كرده‏اى مسواك نصف وضو است .

پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله فرمود :

يا عَلى عَلَيْكَ بِالسِّواكِ لِكُلِّ صَلاةٍ[115] .

يا على ! بر تو باد كه با هر نماز مسواك بزنى .

قالَ الصَّادِقُ عليه‏السلام : رَكْعَتانِ بِالسِّواكِ أَفْضَلُ مِنْ سَبْعينَ رَكْعَةً بِغَيْرِ سِواكٍ[116] .

امام صادق عليه‏السلام فرمود : دو ركعت نماز با مسواك ، از هفتاد ركعت نماز بدون مسواك بالاتر است .

در روايت آمده :

نبىّ اسلام صلى‏الله‏عليه‏و‏آله شبى سه بار مسواك مى‏زد : يك بار پيش از خواب ، يك بار وقتى كه از خواب براى راز و نياز برمى‏خاست و يك بار پيش از نماز صبح[117] .

امام صادق عليه‏السلام مى‏فرمايد :

هرگاه شب بلند شدى مسواك بزن كه فرشته مى‏آيد و دهان بر دهانت مى‏گذارد و هر حرفى مى‏زنى و مى‏خوانى ملك از آسمان‏ها بالا مى‏برد ، پس دهانت بايد خوشبو باشد[118] .

از حضرت باقر عليه‏السلام است :

هرگاه از بستر برخاستى به اطراف آسمان‏ها نظر كن و بگو : « الحمد للّه » و بر تو باد به مسواك زدن كه مسواك زدن در سحر پيش از وضو از مقررات است ، سپس وضو بگير[119] .

نبىّ اكرم فرمود :

دهان‏هاى شما يكى از راه‏هاى نزديك شدن به خداست ، پس محبوب‏ترين دهان‏ها خوشبوترين آن‏هاست ، هر اندازه مى‏توانيد دهان را خوشبو نگه داريد[120] .

در دنباله جملات مورد شرح ، امام صادق عليه‏السلام مى‏فرمايد :

پيامبر اسلام صلى‏الله‏عليه‏و‏آلهمسواك را از سنت‏هاى سخت و آداب مهم دين خود شمرده و در مسئله مسواك براى ظاهر و باطن بدن ، يا براى ظاهر جسم و باطن جان منافع زيادى است كه صاحبان عقل از شمردن آن عاجزند .

[ وَكَما تُزيلُ ما تَلَوَّثَ مِنْ أَسْنَانِكَ مِنْ مَطْعَمِكَ وَمَأْكَلِكَ بِالسِّواكِ كَذلِكَ أَزِلْ نِجاسَةَ ذُنُوبِكَ بِالتَّضَرُّعِ وَالْخُشُوعِ وَالتَّهَجُّدِ وَالاْءِسْتِغْفارِ بِالْأَسْحارِ ]

امام صادق عليه‏السلام مى‏فرمايد :

چنان‏كه چرك دندان را با مسواك از غذاهاى مانده شب پاك مى‏كنى ، هم چنين آلودگى‏هاى نفس و وجود خويش را كه به سبب گناه و عصيان فراهم آورده‏اى با گريه و خشوع قلب و نماز شب و استغفار در سحر پاك‏كن .

در اين جمله به چهار موضوع بسيار مهم كه در پاكسازى وجود انسان از اهم عوامل است اشاره شده است :

1 ـ گريه و زارى .

2 ـ خشوع .

3 ـ شب زنده دارى به عبادت .

4 ـ استغفار در سحر .