مشورت در امور دنيايى - عرفان اسلامی جلد 10

وَقالَ رَسُولُ اللّه‏ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله : مَامِنْ رَجُلٍ يُشاوِرُ اَحَداً اِلاّ هُدِىَ اِلَى الرُّشْدِ[257] .

رسول اكرم صلى‏الله‏عليه‏و‏آله فرمود : مرد با كسى مشورت نمى‏كند ، مگر اين كه به رشد و عاقبت نيكو مى‏رسد .

قالَ عَلىّ عليه‏السلام : حَقٌّ عَلَى الْعاقِلِ أنْ يُضيفَ اِلى رَأيِهِ رَأىَ الْعُقَلاءِ وَيَضُمَّ اِلى عِلْمِهِ عُلُومَ الْحُكَماءِ[258] .

انصاف اين است كه عاقل راى عقلا را به رأى خود اضافه كند و علوم حكما را به علمش بيفزايد .

پيامبر اسلام صلى‏الله‏عليه‏و‏آله به على عليه‏السلام فرمود :

با ترسو مشورت مكن كه راه خروج از مشكل را بر تو تنگ مى‏كند با بخيل مشورت منما كه تو را از رسيدن به هدف باز مى‏دارد ، با حريص مشورت مكن كه شرّ و بدى را در برابرت جلوه مى‏دهد[259] .

على عليه‏السلام مى‏فرمايد :

با دروغگو مشورت مكن كه او مانند سراب است دور را نزديك و نزديك را دور مى‏نماياند[260] .

و نيز آن حضرت فرمود :

با آنان كه خدا ترسند مشورت كن تا به رشد برسى[261] .

رسول اسلام صلى‏الله‏عليه‏و‏آله مى‏فرمايند :

مشورت با عاقل ناصح ، رشد و بركت و توفيق الهى است ، چون عاقل ناصح راهنمايى كرد ، مخالفت مكن كه در آن مخالفت رنج و سختى خواهد بود[262] .

حضرت زين العابدين عليه‏السلام مى‏فرمايد :

مشورت كننده را راهنمايى كن كه اين امر اداى حق نعمت است[263] .

امام صادق عليه‏السلام مى‏فرمايد :

اگر قاتل على مرا بر چيزى امين بخواهد ، يا از من طلب نصيحت كند ، يا مرا طرف مشورت خود قرار دهد و من در مقابل خواسته‏هايش اراده قبول داشته باشم حق امانت را نسبت به او مراعات مى‏كنم[264] .

على عليه‏السلام مى‏فرمايد :

هر كس در مشورت نسبت به مسلمانان حيله كند از او بيزارم[265] .

و نيز مى‏فرمايد :

زشت‏ترين امور و بدترين شرور ، خيانت به مشورت‏كننده در امر مشورت است كه باعث عذاب سخت الهى خواهد بود[266] .

[ وَما كانَ مِنْ اُمُورِ الدُّنْيا الَّتى هِىَ غَيْرُ عائِدَةٍ اِلىَ الدّينِ فَارْفَضْها وَلا تَتَفَكَّرْ فيها فَاِنّكَ اِذا فَعَلْتَ ذلِكَ اَصَبْتَ بَرَكَةَ الْعَيْشِ وَحَلاوَةَ الطّاعَةِ ]

مشورت در امور دنيايى

امام صادق عليه‏السلام مى‏فرمايد :

اگر در كارى كه مربوط به دنياست و در نتيجه و عاقبت آن در ترديدى ، از آن بگذر و فكرت را نسبت به آن مشغول مكن كه در گذشت تو از آن برنامه ، بركت زندگى و شيرينى طاعت حضرت حق است .

شما تاريخ را ملاحظه كنيد و ببينيد در مسئله مشورت در امور مربوط به وضع دنيايى آن هم دنيايى كه به قيمت از دست رفتن آخرت بود ، معاويه در مشورت‏هايش با عمرو عاص خائن و زبير در مشورت‏هايش با فرزندش عبداللّه و عمر سعد در مشورتش با يكى از فرزندانش به كجا كشيده شدند .