در حديث پنجاه و هفتم در رابطه با حلم و بردبارى كه بىارتباط به مسئله عفو نيست ، چرا كه عفو ميوه شيرين حلم است ، مسائلى گذشت از اين جهت توضيح و تفسير بيشترى را در اين فصل لازم نمىبينم و به ترجمه آن اكتفا مىكنم .امام صادق عليهالسلام مىفرمايد :معنى عفو اين است كه هرگاه از كسى جرمى و تقصيرى به تو واقع شد از پى او براى انتقام گرفتن نروى و حتى آن جرم و اذيت را به او اظهار نكنى و به رخ او نكشى و از زبان و دل و ظاهر و باطنت او را در اين زمينه فراموش كنى و بيش از پيش به وى احسان و نيكى كنى !به اين صفت كمال و گوهر گرانبها كسى راه نمىبرد مگر اين كه لذّت عفو حضرت حق را نسبت به گناهانش چشيده باشد و پروردگار مهربان وى را به صفات ستوده و اطوار محموده مزين نموده و به نور بهاى خود او را غرق كرده باشد كه عفو و گذشت كار مردان خداست و اين صفت الهى در خور هر ظرفى و هر موجودى نيست .عفو و مغفرت و گذشت و بخشش نسبت به تقصير و عصيان مردم از صفات الهى است كه در قلب بندگان برگزيده جنبه امانت دارد ، اين گوهر تابناك معنوى در قلوب اوليا براى آن است كه با عباد خدا چون خدا رفتار كنند ، چه اين كه بنده ضعيف هر چند مستغرق در عبادت و بندگى باشد ، باز محتاج به عفو و فضل خداست و به عبادت تنها نمىتوان مستحق درجات عاليه شد .خداوند دستور داده كه عفو كنيد و پردهپوشى نماييد ، مگر دوست نداريد مورد عفو حق قرار بگيريد ، كسى كه از ديگران گذشت ندارد چه توقعى از گذشت حضرت الهى دارد ؟پيامبر صلىاللهعليهوآله مىفرمايد :خداوند به من سه خصلت امر كرد :1 ـ حق صله رحم را بجاى آر گرچه آنان از تو رميده باشند .2 ـ از هر كه به تو ظلم كرده عفو كن .3 ـ به هر كه به تو بدى كرده احسان و نيكى آور .و خود حضرت رسالت پناهى بارها مردم را به رعايت اين سه خصلت امر فرمود و از پيروى از حالات شيطانى نهى كرد و ما بر اساس آيات قرآن مجيد ملزم هستيم به آنچه پيامبر صلىاللهعليهوآله دعوت مىكند عاشقانه گردن نهيم و از آنچه نهى مىفرمايد بپرهيزيم .عفو كردن و گذشت از تقصير ديگران ، سرّى است از اسرار الهى كه مخصوص قلب خواصّ از عباد است و بشارتى از جانب حق به سوى بندگان آراسته ، به اين معنى كه اى بندگان ! هرگاه شما را كه بنده و مخلوقيد امر به عفو كنم ، پس من كه خالق شمايم به اين حقيقت و خرج كردنش اولىترم ، هر كس به اين صفت موصوف باشد خداوند مشكلاتش را حل و كار دنيا و آخرتش را آسان مىكند . [ وَكانَ رَسُولُ اللّهِ صلىاللهعليهوآله يَقولُ : اَيَعْجِزُ اَحَدَكُمْ اَنْ يَكُونَ كَأبى ضَمْضَمٍ ؟ قالُوا : يا رَسُولَ اللّه ما اَبُو ضَمْضَمٍ ؟ قالَ : رَجُلٌ مِمَّنْ قَبْلَكُمْ كانَ اِذا اَصْبَحَ يَقولُ : اَللَّهُمَّ اِنّى قَدْ تَصدَّقْتُ بِعِرْضى عَلَى النّاسِ عامَّةً ]
لطفا منتظر باشید ...
