هيچ معصيتى از نظر سرگرم كنندگى و سرعت در ايجاد عقوبت در پيشگاه حق و شدّت ساختن ملامت و دلگير كنندهتر در بين مردم همانند سخن نيست .سخن مترجم درون و مخبر قلب و آشكار كننده سرّ است و در قيامت صاحب سخن از طرف حضرت حق به محاسبه دقيق كشيده خواهد شد .راستى ، هركس بايد از دست زبانش به فرياد آيد و به پيشگاه حضرت ربوبى از شرّ اين عضو خطرناك بنالد .غزالى و فيض بزرگوار در « احياء العلوم » و « محجة البيضاء » براى زبان نزديك به بيست گناه و آفت شمردهاند كه هركدامش براى هلاكت و نابودى انسان و خراب كردن بناى سعادت آدمى كافى است و اين گناهان بر زبان سخت و دشوار نيست و براى هر كسى به راحتترين وجهى ، آلوده شدن به هريك از اين گناهان بزرگ آسان است .1 ـ سخن بىفايده و بىمعنى . 2 ـ زيادى در كلام .3 ـ خوض در باطل گويى .4 ـ مراء و مجادله .5 ـ گفتار به دشمنى و خصومت .6 ـ تصنّع و تكلّف در گفتار و به سجع و قافيه سخن گفتن به نحوى كه مستمع نفهمد ، براى خودنمايى و خودستايى .7 ـ فحش و سبّ و بذاء[81] .8 ـ لعن بىمورد .9 ـ غنا و شعر باطل .10 ـ مزاح بيجا به نحوى كه دل مردم را بيازارد .11 ـ مسخره و استهزا .12 ـ افشاى سرّ .13 ـ وعده دروغ .14 ـ كذب .15 ـ غيبت .16 ـ دو به هم زنى .17 ـ گفتار به دورويى و نفاق .18 ـ مدح و ذم بىمورد و بيجا .19 ـ ورود به امور تخصّصى بدون داشتن تخصّص به خصوص در معارف الهى .20 ـ سؤال بيجا و بىمورد . [ وَالْكَلامُ خَمْرٌ يُسْكِرُ الْقُلوبَ وَالْعُقولَ ماكانَ مِنْهُ لِغَيْرِ اللّهِ .